Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

Türkiye-Kazakistan İş Forumu, TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu’nun ev sahipliğinde TOBB ve Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) işbirliğinde, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz,Kazakistan Başbakanı Olzhas Bektenov, Kazakh Invest Yönetim Kurulu Başkanı Yerzhan Yelekeyev ve DEİK Başkanı Nail Olpak ile çok sayıda davetlinin katılımı ile TOBB İkiz Kuleler ’de gerçekleştirildi.

Kazakistan'ın bölgesinin parlayan yıldızı ve kalbi olduğuna, iki ülke arasındaki ilişkilere "tek millet iki devlet" anlayışıyla yaklaştıklarına dikkati çeken Hisarcıklıoğlu, Kazakistan'ın güçlü oluşu, zenginliği ve uluslararası arenadaki saygınlığının kendilerine hep gurur verdiğini anlattı.

Hisarcıklıoğlu, bağımsızlığını kazandığı andan itibaren Kazakistan'ın, güçlü temeller üzerinde ülkenin geleceğini inşa etmeye başladığını söyledi.

- "Türk Yatırım Masası fikri cesaret verici olacak"

Türk iş dünyası olarak, "ata yurdu" Kazakistan'a daha fazla yatırım yapılması konusunda desteklerini sürdüreceklerini dile getiren Hisarcıklıoğlu, bu anlamda "Türk Yatırım Masası" fikrinin cesaret verici olacağını belirtti.

- Doğu-Batı Orta Koridorunu etkinleştirme gayretlerimizi sürdürüyoruz"

Rusya-Ukrayna savaşının ardından Kazakistan'daki enerji kaynaklarının daha iyi değerlendirilebilmesi için ciddi fırsatlar ortaya çıktığına dikkati çeken Hisarcıklıoğlu, şunları kaydetti:

"Türkiye ile Kazakistan arasında ikili ve transit taşımacılık için geçiş belgesi sayısı ihtiyaca cevap verecek düzeye muhakkak çıkarılmalıdır. Halen, 10 bin olan geçiş belgesi sayısının 15 bine yükseltilmesini rica ediyoruz. Halen 30 gün olan sürücülerin vizesiz olarak Kazakistan'da kalış süreleri uzatılmalıdır. Zira, Kazak sürücüler için Türkiye'de bu süre 60 gündür. Mütekabiliyet esasının uygulanmasında fayda görünüyor. Ülkelerimiz arasındaki ulaştırma ağlarını geliştirme hedefine de özellikle eğilmeliyiz."

Hisarcıklıoğlu, Hazar geçişli "Doğu-Batı Orta Koridoru"nu etkinleştirme gayretlerini sürdürdüklerini, ulaşım ve ticaretin önündeki engellerin kaldırılması, ulaşım ağlarının zenginleştirilmesi, sınır geçişlerinin kolaylaştırılması konusunda işbirliğinin güçlendirilmesi gerektiğini söyledi.

- "Kazakistan'da kurulan şirketlerde 2 numaraya yükseldik"

Çin'den Avrupa'ya doğru taşımalarda, Aktau ve Kurik limanlarının çok önem kazandığına işaret eden Hisarcıklıoğlu, şu ifadeleri kullandı:

"Bu iki limanda yıllık 21 milyon ton olan kapasitenin ilk aşamada 30 milyon tona çıkarılması gerekmektedir. Bu konunun stratejik bir yaklaşımla ele alınması yararlı olacaktır. Çünkü Hazar'daki bu limanlar Orta Koridor için hayati niteliktedir. Kurduğumuz ilişkileri daha ileri taşımak için en ideal dönemdeyiz. Geçen yıl ticaret hacmimiz 10 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Daha dengeli bir ticaret ile bu rakamı çok daha yukarılara taşıyabiliriz. Yatırım çekme konusunda, maşallah, Kazak yetkililer çok iyi çalışıyorlar. Enerji dışı yatırımlarda Türkiye, Kazakistan'a 5 milyar doları bulan doğrudan yatırım sağladı. Nerdeyse her hafta bir firmamızın yatırım haberlerini alıyoruz. Ayrıca kurulan şirketler sıralamasında da 2 numaraya yükseldik. Kazakistan'da 5 bine yakın kurulu şirketimiz var."

Ticarette önemli konulardan birinin gümrük geçişleri olduğunu dile getiren Hisarcıklıoğlu, "Bizim coğrafyamızda, kara gümrük kapılarının büyük önemi var. TOBB olarak, gümrük kapılarını yenileme ve işletme konusunda, büyük tecrübemiz ve başarımız var. Türk devletlerindeki gümrük geçişlerinin modernize edilmesi, Türk Yatırım Fonu'nun öncelikli projeleri arasında olmalıdır." dedi.

- "Birbirimizle alıp satarken hiçbir izne tabi olmamalıyız"

Türk Devletleri Teşkilatı bünyesinde gümrük birliğinin kurulması önerisinde bulunan Hisarcıklıoğlu, "Bizler kardeşiz. Birbirimizle alırken satarken gelirken giderken hiçbir izne tabi olmamalıyız. Orası da bizim burası da bizim. Ayrımız gayrımız yok. Biz, Türk Ticaret ve Sanayi Odası olarak, bu vizyon ile çalışmalarımızı sürdürüyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

Dünyanın büyük bir değişim içinde olduğunu anlatan Hisarcıklıoğlu, "Küresel ekonominin ağırlık noktası, batıdan doğuya kayıyor. Böyle bir ortamda, Türkiye ile Kazakistan'ın işbirliği, bütün bölgenin kaderini değiştirecektir. Zira, Türkiye ve Kazakistan bu bölgenin lider aktörleridir. Birlikte, Türk coğrafyasını, huzurun ve refahın merkezi haline getirebiliriz." ifadelerini kullandı.

- Kazakistan Başbakanı Bektenov

Kazakistan Başbakanı Oljas Bektenov ise konuşmasında​​​​​​​, hükümetinin Türk ticaretinin güvenilir ve uzun vadeli ortağı olmaya hazır bulunduğunu belirterek, "Türk yatırımcılarını Kazakistan'daki mevcut fırsatları kullanarak sürdürülebilir iş ilişkilerimizi kurmaya davet ediyorum” ifadesini kullandı.

Bektenov, "Madencilik, metalürji tesisi, gıda sanayisi, ilaç ve diğer alanlarda toplam değeri yaklaşık 2,8 milyar dolar olan 70 büyük yatırım projesi başarıyla tamamlandı. Toplam maliyeti 3,8 milyar dolar olan 100'e yakın proje hayata geçiriliyor." ifadelerini kullandı.

Türkiye ile ortaklığın daha da geliştirilmesi için gerekli kaynak ve imkânın mevcut olduğuna dikkati çeken Bektenov, "Kazak Türk İş Konseyi çalışıyor ve Türk dünyasının manevi başkenti Türkistan'da Turan Uluslararası Özel Ekonomik Bölgesi açıldı. Ayrıca Türk Devletleri Teşkilatı bünyesinde ortak bir Türk yatırım fonunun kurulduğunu hepimiz biliyoruz." şeklinde konuştu.

- Kazakistan'a yatırım çağrısı

Bektenov, ülkesinin yatırımcılar için vergi avantajları, gümrük vergisi muafiyeti ve teşvikler gibi birçok alan sunduğunu vurgulayarak, "Bunun dışında, büyük projelerin hayata geçirilmesi sırasında devlet destekli finansman, kredi garantileri, altyapı sağlanması gibi mekanizmaların bulunduğunun altını çizmek isterim." dedi.

Türk yatırımcılar için metalürji ve madencilik, makine mühendisliği, altyapı projeleri, sağlık ve ilaç sektörü, tarımsal sanayi hizmetleri, turizm, savunma sanayisi, yenilenebilir enerji kaynakları, dijitalleşme, yenilikçi teknoloji alanlarının gelecek vadettiğini anlatan Bektenov, "Aynı zamanda Kazakistan'ın büyük transit ve lojistik potansiyeli, Çin, Avrasya Birliği, Avrupa, Orta Asya ve Orta Doğu pazarlarına girmek için iyi bir fırsat sağlıyor. Bu nedenle sizlere kapsamlı ilişkilerin geliştirilmesi için yeni alanlar açmak istiyoruz. Tüm Türk kardeşlerimizi Türklerin ana vatanı Kazakistan'a yatırım yapmaya davet ediyorum." diye konuştu.

Türk yatırımcılara çağrıda bulunan Bektenov, sözlerini şöyle tamamladı:

"Kazakistan hükümeti, Türk ticaretinin güvenilir ve uzun vadeli ortağı olmaya hazırdır. Yatırımcılara gerekli kaynak, altyapıyı sağlamaya ve ürünlerin ihracatına destek vermeye hazırız. Bu bağlamda Türk yatırımcılarını Kazakistan'daki mevcut fırsatları kullanarak sürdürülebilir iş ilişkilerimizi kurmaya davet ediyorum."

-Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz da toplantıda yaptığı konuşmada, "Geçen yıl ihracatımız 256 milyar dolarla rekor bir seviyeye ulaştı. Bu yıl hedefimiz 267 milyar dolara ulaşmak, 2026 hedefimiz ise 300 milyar doları aşan ihracat performansı sergilemek." dedi.

Türkiye ekonomisinin küresel ve bölgesel zorluklara rağmen olumsuzlukların üstesinden geldiğini aktaran Yılmaz, geçen yıl Türkiye ekonomisinde ilk defa 1 trilyon dolar eşiğinin aşıldığını ve Gayrisafi Yurt İçi Hasılanın 1,1 trilyon dolar seviyesine ulaştığını söyledi.

Türkiye'de kişi başına milli gelirin de 13 bin dolar seviyesini geçtiğine işaret eden Yılmaz, Kazakistan'ın milli geliriyle Türkiye'nin milli gelirinin toplandığında 1,4 trilyon dolarlık büyüklükten bahsedilebileceğine dikkati çekti. Yılmaz, bunun yetmeyeceğini gelecek dönem iki kardeş ülke olarak büyümeye devam edileceğini, ekonomik ilişkilerin büyütüleceğini kaydetti.

Geçen yıl Orta Vadeli Program çerçevesinde hedefin üzerinde büyüme gerçekleştiğini, yüzde 4,5 oranında büyüme kaydedildiğini ifade eden Yılmaz, 14 çeyrektir aralıksız büyümenin sürdürdüğünü dile getirdi.

Yılmaz, büyüme performansı açısından Türkiye'nin 2023'te Avrupa Birliği ülkeleri ve OECD ülkeleri arasında ise ikinci sırada yer aldığını vurguladı.

Yılmaz, "Ayrıca, petrol ve doğal gaz kaynakları bakımından Orta Asya'nın önde gelen ülkelerinden biri olan Kazakistan'ın sahip olduğu hidrokarbon potansiyelinin en iyi şekilde işletilmesi hususunda işbirliği yapma arzusu içerisindeyiz. Sizlerin atılan imzalar kapsamında gerekli çalışmaları yürüteceğinize, işbirliği anlaşmalarını genişleteceğinize inanıyorum." dedi.

Yılmaz, İş Forumu kapsamında atılan örnek kardeş imzalar arasında Kazakistan Kalkınma Bankası-Yıldırım Group, Jambıl Eyaleti Valiliği- Ardent Plastik, Jambıl Eyaleti Valiliği- Tohum Sanayici ve Üreticileri Alt Birliği (TSÜAB), Jambıl Eyaleti Valiliği-Kazak Türk İşadamları Derneği (TUKİB), КazAzot-Midgulf International Ltd. ve Zerde Keramika-Fatinoğlu Holding arasında işbirliği anlaşması ve mutabakat zabıtlarının bulunduğunu belirterek, hayırlı olmasını diledi.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, iş dünyasının farklı sektörlerinden temsilcilerin yer aldığı, geniş bir katılımla gerçekleştirilen Türkiye-Kazakistan İş Forumu'nun ülkeler arasındaki işbirliğinin pekiştirilmesine, yeni fırsatların yaratılmasına, yatırımların karşılıklı olarak artırılmasına vesile olmasını temenni etti.

DEİK Başkanı Nail Olpak da karşılıklı olarak ihtiyaç duyulan ürünlerin daha fazla nasıl temin edilebileceğini konuştuklarını söyledi.

Olpak, iki ülke arasında lojistik, tarım, dijital dönüşüm, madencilik turizm gibi alanların önemli fırsatlar sunduğunu kaydetti.

-Türkiye - Kazakistan Yuvarlak Masa toplantısı

İş Forumu öncesinde de Türkiye - Kazakistan Yuvarlak Masa toplantısı gerçekleştirildi. Toplantıya; Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Ticaret Bakan Yardımcısı Mustafa Tuzcu, Ulaştırma Bakan Yardımcısı Enver İskurt, Kazakistan Başbakanı Olzhas Bektenov, Kazakistan Başbakan Yardımcısı Galymzhan Koishybayev, Kazakistan Ticaret ve Entegreasyon Bakanı Arman Shakkalıyev, Kazakistan Ulaştırma Bakanı Marat Karabayev, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, DEİK Başkanı Nail Olpak, Kazakistan Ankara Büyükelçisi Yerkebulan Sapıyev ve iş insanları katıldı. Toplantıda, iş dünyasının görüş ve önerileri dinlendi.

Konuşmaların ardından hatıra fotoğrafı çektirildi.