29 / 255
11
EKONOMİK RAPOR - 2015
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği •
www.tobb.org.tr1.4 Uluslararası Mal Piyasaları ve Seçilmiş Malların Fiyatları
Küresel krizin etkisi ile 2009 yılında sert bir düşüş gösteren fiyat endekslerinde 2010
ve 2011 yıllarında nispi artışlar görülmüştür. Son üç yılda ise genel olarak endeks
bileşenlerindeki değişim negatif yönlü olmuştur. 2015 yılında tüm fiyat endekslerinde
yüksek arz ve düşük talep koşullarından kaynaklanan aşağı yönlü fiyat baskısı
sonucu düşüş kaydedilmiştir.
2015 yılında bir önceki yıla göre petrol ve petrol dışı mal fiyat endeksi % 34,5,
petrol dışı mal fiyat endeksi %16,9, gıda ve içecek ürünleri fiyat endeksi % 15,6,
sanayi girdileri fiyat endeksi % 18,3, tarımsal hammadde fiyat endeksi % 11,8, metal
ürünleri fiyat endeksi % 22,3, enerji fiyat endeksi % 44,0 ve petrol fiyat endeksi %
46,3 azalış göstermiştir (Tablo 4).
Tablo 4. Dünya Mal Fiyat Endeksleri
(2005=100)
Endeks
Değişim (%)
Bileşenler
2013
2014
2015
2014
2015
Petrol ve petrol dışı mal fiyat endeksi
182,9
171,5
112,3
-6,2
-34,5
Petrol dışı mal fiyat endeksi
169,0
162,3
134,9
-4,0
-16,9
Gıda ve içecek ürünleri fiyat endeksi
174,6
171,0
144,3
-2,1
-15,6
Sanayi girdileri fiyat endeksi
163,3
153,5
125,4
-6,0
-18,3
Tarımsal hammadde fiyat endeksi
136,2
138,8
122,4
1,9
-11,8
Metal ürünleri fiyat endeksi
182,9
164,1
127,5
-10,3
-22,3
Enerji fiyat endeksi
191,0
176,9
99,1
-7,4
-44,0
Petrol fiyat endeksi
195,1
180,4
96,8
-7,5
-46,3
Kaynak: IMF Primary Commodity Prices Database.
IMF’nin “Dünya Ekonomik Görünümü” 2015 yılı Ekim ayı raporunda yayımlanan
verilere göre, genel olarak seçilmiş ürünlerin büyük çoğunluğunun uluslararası
piyasa fiyatlarında düşüş olduğu görülmektedir. 2015 yılında ham petrol % 46,0,
şeker % 29,1, nikel % 28,0, buğday % 27,0, kahve % 23,8 ve soya fasulyesi % 23,2
ile fiyatı en çok düşen ürünler olmuştur. En yüksek fiyat artışı ise % 50,1 ile çay ve
% 28,2 ile zeytinyağında görülmüştür (Tablo 5).
Jeopolitik risklere rağmen, ABD ham petrol üretimindeki yüksek seyir ve OPEC’in
üretimde kısıntıya gitmemesi gibi nedenlerle meydana gelen arz fazlası ve dünya
ekonomisindeki durgunluktan kaynaklanan zayıf talep, petrol fiyatlarında düşüşe
neden olmuştur. Brent ham petrol fiyatı 2014 yılına göre % 46,0 düşerek varil başına
98,9 dolardan 53,4 dolara gerilemiştir.