21 / 255
3
EKONOMİK RAPOR - 2015
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği •
www.tobb.org.trBÖLÜM I. DÜNYA EKONOMİSİ
1
DÜNYA EKONOMİSİNE GENEL BAKIŞ
2008 krizi sonrası merkez ekonomiler tarafından artırılan likidite seviyeleri, sermaye
akışları yoluyla en çok gelişmekte olan ülkeleri olumlu etkilemiştir. Bu durum küresel
kriz sonrası gelişmekte olan ülkeleri dünya büyümesinin ana faktörü olarak ortaya
çıkarmıştır. Ancak, 2013’ten bu yana gelişmekte olan ülkelerde süregelen ekonomik
yavaşlama bu olumlu görünümü tersine çevirmiştir. Gelişmekte olan ülkelerdeki
daralma, 2015 yılında küresel büyümenin beklentilerin de altında gerçekleşmesinin
temel nedeni olarak görülmektedir. Zayıflayan toplam talep, düşen emtia fiyatları ve
finans piyasalarındaki oynaklık ile beraber ekonomik büyümedeki yavaşlama dünya
çapında hissedilmiştir. Gelişmiş ülkelerde ise geçtiğimiz yıllara kıyasla büyüme ve
işsizlik rakamlarında iyileşmeler gerçekleşmiştir. Ekonomik ve politik açılardan zor
bir yıl olarak geçen 2015’in gündemini; Suriye’de yaşanan iç savaş ve beraberinde
getirdiği mülteci sorunu, terörizm ve güvenlik konusunun dünya gündemine tekrar
oturması, Yunanistan’ın borçları, Çin borsasının çöküşü, petrol fiyatlarındaki düşüş,
Brezilya ve Rusya’daki ekonomik daralma, BM Paris İklim Değişikliği Konferansı’nda
alınan kararlar şekillendirmiştir.
Gelişmiş ülkelerin ekonomileri 2015 yılında ılımlı bir büyüme göstermiştir. ABD
gibi emek piyasası güçlü olan gelişmiş ülkelerdeki iç talep artışı bu iyileşmeyi
tetiklemiştir.
2
Euro bölgesinde genişleyen krediler ve işsizlik oranlarındaki azalış da
dikkat çekicidir. Japonya’da ise 2013’te ortaya çıkan talep daralması ile mücadele
için yürürlüğe konan mali politikalara rağmen iyileşme halen kırılgandır. IMF’ye olan
borçlarını zamanında ödeyemeyen Yunanistan ise bu anlamda tarihteki ilk gelişmiş
ülke olarak kayda geçmiştir.
Gelişmekte olan ülkelerdeki yavaşlamadan kaynaklanan dış talep daralması
nedeniyle gelişmiş ülkeler için 2016 tahminleri yüksek olmasa da bu ülkelerin
önümüzdeki yıl 2015’den daha başarılı bir sonuç elde edeceği beklentiler arasındadır.
Bu beklentiler, Fed’in para politikasında yapacağı daralmanın kademeli olacağı
varsayımıyla şekillendirilmiştir. Ancak Amerikan ekonomisindeki zayıf toparlanma
performansı Fed’in faizleri yükseltme konusunda adım atmasını geciktirmekte, bu
durumda beklentilerde değişikliklere yol açmaktadır.
Küresel kriz sonrası dünya ekonomisinin itici gücü olan ve büyümeyi sürükleyen
gelişmekte olan ekonomilerin büyüme performansında ciddi yavaşlamalar
görülmektedir. Bu durum küresel ekonomideki ivmelenmeyi aşağı yönlü
baskılamaktadır. Gelişmekte olan ülkelerin ekonomik durumları hakkındaki kaygılar;
Çin borsasının 2015’in yaz aylarında yaşadığı çöküş veAmerikan para politikasındaki
olası daralmanın yaratacağı etkilerin belirsizliği ile birleşince gelişmekte olan ülkeler
için daha büyük bir finansal volatiliteye neden olmuştur. Para birimlerinde buna bağlı
yaşanan amortisman, borç alma maliyetini yükselterek ticaret sektörünü etkilemiştir.
1 Bu bölümün metin kısmı TEPAV tarafından hazırlanmıştır.
2 Global Economic Prospects: Spillovers amid Weak Growth. Jan 2016. World Bank Group.