32 / 260
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği • www.
tobb.org.tr73. GENEL KURUL
12
Tablo 4. Dünya Mal Fiyat Endeksleri
(2005=100)
Endeks
Değişim (%)
Bileşenler
2014
2015
2016
2015
2016
Petrol ve petrol dışı mal fiyat endeksi
171,5
111,0
99,2
-35,3
-10,6
Petrol dışı mal fiyat endeksi
162,3
133,9
130,2
-17,5
-2,7
Gıda ve içecek ürünleri fiyat endeksi
171,0
144,1
146,0
-15,7
1,3
Sanayi girdileri fiyat endeksi
153,5
123,6
114,3
-19,5
-7,6
Tarımsal hammadde fiyat endeksi
138,8
120,0
111,0
-13,5
-7,6
Metal ürünleri fiyat endeksi
164,1
126,2
116,6
-23,1
-7,5
Enerji fiyat endeksi
176,9
97,6
81,1
-44,8
-16,8
Petrol fiyat endeksi
180,4
95,2
80,5
-47,2
-15,4
Kaynak: IMF Primary Commodity Prices Database.
1.4 Uluslararası Mal Piyasaları ve Seçilmiş Malların Fiyatları
Küresel emtia fiyat endeksleri, son dört yılda olduğu 2016 yılında da genel olarak düşüşünü
sürdürmüştür. Gıda ve içecek fiyat endeksleri dışında tüm fiyat endekslerinde yüksek arz ve
düşük talep koşullarından kaynaklı olarak fiyatlar düşme eğilimi göstermeye devametmektedir.
2016 yılında bir önceki yıla göre petrol ve petrol dışı mal fiyat endeksi % 10,6, petrol dışı
mal fiyat endeksi % 2,7, sanayi girdileri fiyat endeksi ve tarımsal hammadde fiyat endeksi
% 7,6, metal ürünleri fiyat endeksi % 7,5, enerji fiyat endeksi % 16,8 ve petrol fiyat endeksi
% 15,4 azalış gösterirken, gıda ve içecek ürünleri fiyat endeksi % 1,3 ile artış gösteren tek
bileşen olmuştur (Tablo 4).
IMF’nin “Dünya Ekonomik Görünümü” 2016 yılı raporunda yayımlanan verilere göre,
seçilmiş ürün fiyatları genel olarak dağınık bir görünüm sergilemektedir. 2016 yılında %
19,9 ile buğday, yine aynı oranla nikel, % 19,1 ile çay, % 17,6 ile zeytinyağı ve % 15,2 ile
brent ham petrol fiyatları en çok düşen ürünler olmuştur. Fiyatları en çok artan ürünler ise %
34,7 ile şeker (serbest piyasa), % 26,2 ile portakal, % 12,1 ile yün (23 mikron) ve % 9,6 ile
pirinç olarak gerçekleşmiştir (Tablo 5).
Ham petrol piyasası 2016 yılında genel olarak toparlanma eğilimi göstermiştir. 2015 yılındaki
tarihi düşüş sonrası ham petrol fiyatları, arz fazlası ve dünya ekonomisindeki durgunluk
kaynaklı olarak 2016 yılına da düşük seviyede girmiştir. OPEC üyesi ülkelerin küresel arz
fazlasını kaldırarak piyasaya istikrar kazandırmak amacıyla 30 Kasım 2016 tarihinde petrol
üretimini kısma kararı almıştır. Bu karar sonrası fiyatlar yükselme eğilimine girmiş ve yılı
bu trendi koruyarak kapatmıştır. Fiyatların hâlihazırda düşük olmasındaki en büyük etken
stoklardaki seviyenin hala yüksek olması olarak görülmektedir. 2016 yılında brent ham petrol
fiyatı 2015 yılına göre % 15,2 düşerek varil başına 52,4 dolardan 44,5 dolara gerilemiştir.