httptobb.org.trYayinMudurluguDocuments73-Genel-KurulEkonomiR

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği • www.

tobb.org.tr

EKONOMİK RAPOR - 2016

Ülkemizdedevlet yatırımteşvikuygulamaları yoluylayatırımdüzeyini artırmayaçalışmaktadır.

Yatırım Teşvik Sistemi 2012 yılında revize edilerek, teşviklerin; tasarrufları katma değeri

yüksek yatırımlara yönlendirmek, üretimi ve istihdamı artırmak, uluslararası rekabet gücünü

artırmak, araştırma-geliştirme içeriği yüksek büyük ölçekli yatırımları ve stratejik yatırımları

özendirmek, uluslararası doğrudan yatırımları artırmak, bölgesel gelişmişlik farklılıklarını

azaltmak, kümelenme ve çevre korumaya yönelik yatırımları özendirmek amaçlarına yönelik

olarak verileceği açıklanmıştır. Teşvik sisteminde yatırımcılar, yatırımların büyüklüğüne,

sektörüne, yerine ve üretecekleri mal ve hizmete uygun olarak desteklenmektedir. Katma

Değer Vergisi İstisnası, Gümrük Vergisi Muafiyeti, Vergi İndirimi, Sigorta Primi İşveren

Hissesi Desteği, Gelir Vergisi Stopajı Desteği, Sigorta Primi Desteği, Faiz Desteği, Yatırım

Yeri Tahsisi ve Katma Değer Vergisi İadesi olmak üzere 9 adet destek unsuru bulunmaktadır.

2015 yılında yatırım teşvik belgesine bağlanan sabit yatırım tutarı % 53,6 artarken, 2016

yılında % 1,3 azalış göstermiştir. Böylece 2015 yılında 99.073 milyon TL olan teşvik belgesine

bağlanan sabit yatırımlar, 2016 yılında 97.780 milyon TL’ye gerilemiştir (Tablo 54).

Tablo 54. Sektörlere Göre Yatırım Teşvik Belgeleri

Sektörler

Belge Sayısı

Sabit Yatırım (Milyon TL)

İstihdam (Kişi)

2014 2015 2016

2014

2015

2016

2014

2015

2016

Tarım

151

134

651

750

785

2.186

2.677

2.875

Madencilik

160

130

97 1.973 2.411 3.750

4.060

2.095

2.443

İmalat sanayi

2.118 1.883 1.818 24.663 23.496 23.595 66.151

63.583

62.664

Enerji

272

844 1.856 10.411 37.764 25.548

2.151

4.194

4.933

Hizmetler

1.315 1.544 1.256 26.805 34.652 44.103 68.757

69.222

68.441

Toplam

3.959

4.552

5.161

64.503

99.073

97.780

143.305

141.771

141.356

Değişim (%)

Tarım

-8,7

60,6 -11,3

-21,5

15,2

4,7

-27,3

22,5

7,4

Madencilik

-39,4 -18,8 -25,4

-77,6

22,2

55,5

-59,3

-48,4

16,6

İmalat sanayi

-25,6 -11,1

-3,5

-30,3

-4,7

0,4

-32,3

-3,9

-1,4

Enerji

58,1 210,3 119,9

-66,6 262,7

-32,3

-49,9

95,0

17,6

Hizmetler

2,7

17,4 -18,7

40,8

29,3

27,3

-7,4

0,7

-1,1

Toplam

-15,2

15,0

13,4

-32,2

53,6

-1,3

-24,3

-1,1

-0,3

Pay (%)

Tarım

2,4

3,3

2,6

1,0

0,8

1,5

1,9

2,0

Madencilik

4,0

2,9

1,9

3,1

2,4

3,8

2,8

1,5

1,7

İmalat sanayi

53,5

41,4

35,2

38,2

23,7

24,1

46,2

44,8

44,3

Enerji

6,9

18,5

36,0

16,1

38,1

26,1

1,5

3,0

3,5

Hizmetler

33,2

33,9

24,3

41,6

35,0

45,1

48,0

48,8

48,4

Toplam

100,0

Kaynak: EB.

2016 yılında enerji sektörüne verilen yatırım teşvik belgelerinin tutarı % 32,3 azalarak 25.548

milyon TL’ye gerilerken, diğer tüm sektörlere verilen yatırım teşvik belgelerinin tutarları bir

önceki yıla göre artış göstermiştir. Tarım sektörüne verilen yatırım teşvik belgelerinin tutarı

bir önceki yıla göre % 4,7 artışla 785 milyon TL’ye, madencilik sektörüne verilen teşvikler

% 55,5 artışla 3.750 milyon TL’ye, imalat sanayi sektörüne verilen teşvikler % 0,4 artışla

23.595 milyon TL’ye, hizmetler sektörüne verilen teşvikler % 27,3 artışla 44.103 milyon

TL’ye yükselmiştir.