Halka arz, özel sektörün finansmanının en önemli araçlarından birisi
24.11.2010 /
Şirketleri halka arz ederek bu finansman kaynağına düşük maliyetle ulaşmanın mümkün olabileceğini dile getiren Parseker, ''Halka arz, dünyada hala pek çok gelişmiş ülkede özel sektörün finansmanının en önemli araçlarından biri'' dedi.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB), Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği (TSPAKB) ve Bursa Ticaret ve Sanayi Odasının (BTSO) işbirliğiyle düzenlenen ''Halka Arz Seferberliği Bursa Zirvesi''nde konuşan TOBB Yönetim Kurulu Üyesi İlhan Parseker, ''Halka arz, dünyada hala pek çok gelişmiş ülkede özel sektörün finansmanının en önemli araçlarından birisi'' diye konuştu.
Parseker, 1 milyonu aşkın şirketin sadece 339’unun borsada işlem görüyor olmasının kabul edilebilir bir durum olmadığını söyledi.
TOBB Yönetim Kurulu Üyesi İlhan Parseker, Türkiye'de tasarruf eğiliminin çok uzun yıllardır dünya ortalamasının altında seyrettiğinin bir gerçek olduğunu belirtti. Bu nedenle yeterli sermaye birikimi sağlanamadığı için büyümenin finansmanında hep dış kaynağa ihtiyaç duyulduğunun altını çizen Parseker, ''Gelişmiş ülkelerde girişimciler şirketlerine 1 birim sermayeye karşı 1 birim borç koyarken, biz bir birim sermayeye karşın 3 birim borçla çalışmaya alıştık'' diye konuştu.
Parseker, küresel ölçekte rekabet edebilen şirketler ve markalar yaratmak, inovatif yatırımlar yapmak, kurumsallaşıp şirketlerin ömürlerini uzatmanın ciddi kaynak işi olduğunu anlattı.
Şirketleri halka arz ederek bu finansman kaynağına düşük maliyetle ulaşmanın mümkün olabileceğini dile getiren Parseker, ''Halka arz, dünyada hala pek çok gelişmiş ülkede özel sektörün finansmanının en önemli araçlarından biri'' dedi.
Parseker, Hindistan'da 2001 yılında bin olan halka açık şirket sayısının 2007 yılında 6 bini aşarak ABD'yi geçtiğini belirterek, şunları kaydetti:
''Geçen yıl gelişmiş ülke borsalarında işlem gören ortalama şirket sayısı 2 bin 734, gelişmekte olan ülkelerde ise 363. Aynı yıl hisseleri İMKB'de işlem gören şirket sayısı ise sadece 315 oldu. Rakamlar, dünya halka arz arenasında ikinci ligin de alt sıralarında olduğumuzu gösteriyor. Borsaların değerinin milli gelire oranı gelişmiş ülkelerde yüzde 82, gelişmekte olan ülkelerde yüzde 62 iken Türkiye'de borsamızın hacmi, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'nın (GSYİH) ancak yüzde 38'ine ulaşabildi. 1 milyonu aşkın şirketimizin sadece 339'unun borsada işlem görüyor olması, ülkenin en büyük 500 sanayi kuruluşunun sadece beşte birinin halka açılmış olması kabul edilebilir bir durum değil.''
-Bakan Ergün:”Halka arz seferberliğini önemsiyoruz”
Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün de, zirvenin açılışında sinevizyon aracılığıyla yaptığı konuşmada, İstanbul, Konya, Düzce, Samsun ve Kocaeli'nin ardından Bursa'da böyle değerli bir toplantının yapılmasının kendilerini son derece sevindirdiğini belirtti.
SPK, TOBB, İMKB ve TSPAKB'nın öncülük ettiği halka arz seferberliğini hükümet olarak son derece önemsediklerinin altını çizen Ergün, ''Zira Türkiye, birçok konuda olduğu gibi, sermaye piyasalarının önemini de zamanında kavrayamamıştır. Bu ihmalkârlık, ülke ekonomisinin çok daha iyi bir performans sunmasının da önüne geçmiştir'' dedi.
Ergün, bu seferberlik programının, şirketlerin sermaye piyasasından yararlanmama nedenlerini tespit ederek engelleri ortadan kaldırmak, bu konuda farkındalık yaratmak ve konuyla ilgili tarafları buluşturmak gibi amaçlar taşıdığını vurguladı.
Geçen yüzyılın başında bir işletmenin, finans, muhasebe, pazarlama ve üretim gibi farklı
-''Küçük olsun benim olsun anlayışı kesinlikle doğru değildir''
Bakan Ergün, şöyle devam etti: “Küçük olsun, benim olsun anlayışı kesinlikle doğru değildir. Küçük pasta ile yetinmek yerine çok daha büyük bir pastayı paylaşacak zihniyete kavuşmamız gerekiyor”. Ergün, borsada işlem gören şirket sayısının sadece 315 olduğu düşünüldüğünde, bu konuda yapılması gereken daha birçok iş olduğunu bildirdi.
-KOBİ'ler için ikinci bir borsa
Bakanlık olarak, özellikle ekonominin can damarları olan KOBİ'lerin sermayeye piyasalarından daha iyi yararlanmalarını sağlamaya büyük önem verdiklerini vurgulayan Ergün, şunları kaydetti:
''Halka arz seferberliği kapsamında KOBİ'lerin halka açılmalarını teşvik etmek için İMKB, SPK ve Merkezi Kayıt Kuruluşu tarafından kayıt ve işlem ücretleri önemli ölçüde düşürülmüştür. 2009 yılında, KOSGEB Kanununda yaptığımız değişiklikle, KOSGEB'in sorumluluklarına, şirketlerin sermaye piyasalarına açılabilmeleri için gerekli geri ödemeli veya geri ödemesiz desteklerin sağlanmasını da ilave ettik. Bu kapsamda önümüzdeki günlerde KOSGEB, SPK, İMKB ve TSPAKB arasında bir protokol imzalanacak. Böylece KOBİ'lerin klasik kredi sistemine ek olarak, halka arz imkânlarından yararlanmaları da sağlanacaktır. KOBİ'ler için İMKB bünyesinde ikinci bir borsa oluşması da gündeme gelecektir. KOBİ borsasına açılmak isteyen KOBİ'lerimize hem birçok kolaylık sağlanacak hem de KOSGEB, bu firmalara bazı destekler verecektir.”
-BTSO Yönetim Kurulu Başkanı Sönmez
Bursa Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Celal Sönmez ise Bursa'da 250'den fazla işçi çalıştıran şirket sayısının 364 olduğunu bildirdi.
Bu şirketlerin tamamının halka açılma potansiyeli taşıdığını düşündüğünü ifade eden Sönmez, ''Halka arzlar sürekli kaynak temini, kurumsallaşma, tanınma ve itibar için önemli bir araç. Halka arz tek başına bir sihirli değnek değil tabii, birtakım yükümlülükler de getiriyor. Ama borsayı daha fazla kullanarak işlerimizi daha hızlı büyütebilme şansı yakalayabiliriz'' diye konuştu.
-“Finansal okur-yazarlık oranı çok düşük”
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı Prof. Dr. Vedat Akgiray ise yaptığı konuşmada, Türkiye'de finansal okur-yazarlığın çok düşük seviyede olduğunu belirterek, ''Dolayısıyla şimdiki halka arz seferberliğinin yanında yatırımcı bilinçlendirme, yatırımcı bilgilendirme ve finansal okur-yazar seferberliği başlatmak istiyoruz'' dedi.
SPK'da 1,5 yıldır görevde olduğunu ve bu sürece bazı gözlemlerde bulunduğunu dile getiren Prof. Dr. Akgiray, şöyle konuştu:
''Türkiye'de sermaye piyasası bilinci, yani başka bir deyişle finansal okur-yazarlık çok düşük seviyede. Halka açık şirketlerimizin yöneticilerinin birçoğu bile halka açık olmanın ne anlama geldiğini, ne kadar değerli bir şey olduğunu bilmiyor. Bunu tespit ettik. Bunu söylerken de hiçbir çekincem yok. Genel olarak Türkiye genelinde finansal okur yazarlığımda eksiklik olduğu aşikar. Hele hele bu işe çok sonradan başlayan fakat bizi bugün kat kat geçmiş olan ülkelere baktığımızda bu tespit çok doğru. Dolayısıyla şimdiki halka arz seferberliği yanında yatırımcı bilgilendirme ve finansal okur-yazar seferberliği başlatmak istiyoruz.''
Akgiray, bunun için ilköğretim okullarında bir kompozisyon yarışması yapmayı düşündüklerini ifade ederek, ''Kazanana iyi para vereceğiz. O zaman öğretmenler yazar. Benim ortanca kızım da iyi kompozisyon yazar'' diye espri yaptı.
Türkiye'nin dünya genelinde parlayan bir yıldız konumunda olduğunu vurgulayan Akgiray, bunun da iyi değerlendirilmesi gerektiğinin altını çizdi.
-İMKB başkanı Erkan
İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Başkanı Hüseyin Erkan da konuşmasında, çok önem verdikleri zirvenin ikincisini Bursa'da yapmaktan büyük mutluluk duyduklarını bildirdi.
Sermaye piyasasının gelişiminin ülkelerin ekonomik gelişim süreci içinde önemli rol oynadığını dile getiren Erkan, şöyle devam etti:
''Şirketlerimiz, ülkemizin milli servetleridir. Şirketlerimizi yaşatan, başarıyla faaliyetleri sürdüren sizler, ülkemizin gelişmesine katkı sağlıyorsunuz. Ülkemize vergi ödeyerek tüm ülkeye hizmet getirilmesine yardımcı oluyorsunuz. Çalışanlarınıza ekmek veriyorsunuz, onların geçimlerini sağlıyorsunuz. Bunun için şirketlerimizi gerçekten milli servet olarak görelim. Böyle düşündüğünüz zaman şirketlerinizin devamlılığını da düşünürsünüz. Şirketlerimizi sürdürülebilir hale getirelim. Ülkemizde halka açılan şirketlerin kurumsallaştıklarını çok rahatlıkla görebiliyoruz. Dünyadaki süreç de böyle.''
Erkan, dünya genelinde yaşanan krizin arkasından 2009 yılında 277, 2010 yılının eylül ayı sonuna kadar ise 737 şirketin halka arz edildiğini belirterek, bu rakamların hala geçmiş yılların ortalamalarının altında olduğunu bildirdi.
-TSPAKB Başkanı Öztangut
Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşlar Birliği (TSPAKB) Başkanı Nevzat Öztangut ise Türkiye'nin gelişen ülkeler arasında yıldız niteliğinde görünen bir ülke olduğunu vurguladı.
Bu yönüyle bakıldığında bu ilgiyi, bu trendi kaçırmamak gerektiğine inandıklarını ifade eden Öztangut, şunları söyledi:
''2010 yılı sermaye piyasasında halka arzlar için çok doğru bir yıldı. 2011 yılı da aynı şekilde olacak. Biz bunu mayıs ayında yaptığımız seferberliğin ilk adımındaki basın toplantısında söylemiştik. Ancak şunu söylemek istiyorum; halka arz çalışması bugün karar verildiğinde yarın olacak bir iş değil. Biz aracı kurum olarak şirketlerle çalışmaya başladığımızda 6 ay sonra halka arzı gerçekleştirebiliriz. Dolayısıyla önümüzdeki yıl için bir halka arz planlaması yapılıyorsa buna bugünden karar verip harekete geçip ve hazırlıklara başlamak lazım.''
Öztangut, halka arzın sadece bir finansman değil, aynı zamanda aile şirketlerini de geleceğe taşıyan bir proje olduğunu kaydetti.
-“KOBİ’lere yönelik çalışmalara hız verildi”
İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) Başkanı Hüseyin Erkan, Zirvenin ikinci gününde yaptığı konuşmada ise, Gelişen İşletmeler Piyasası'nın, KOBİ'lere sermaye piyasalarına erişim ve maliyetler açısından avantajlı bir yapı sunduğunu belirterek, ''Bu piyasada işlem görmek üzere yapılan başvurularda İMKB, SPK ve Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) aldıkları ücretleri diğer İMKB pazarlarında işlem gören hisse senetlerine göre 'onda biri' seviyesine indirmiştir.'' dedi.
Ekonomik kalkınma için büyük önem arz eden küçük ve orta boy işletmelere (KOBİ) yönelik çalışmalara hız verdiklerini belirten Erkan, gelişmekte olan ekonomilerde KOBİ'lerin üretimde istihdamda önemli bir yeri olduğuna dikkati çekti.
-Alternatif yapı
Hisse Senetleri Piyasası'ndan ayrı bir piyasa olarak İMKB bünyesinde kurulan GİP'in, gelişme ve büyüme potansiyeline sahip KOBİ'lerin paylarının işlem görebilmesi için farklı yöntemler sağladığına işaret eden Erkan, şunları kaydetti:
''Hem borsamız hem de SPK tarafından gözden geçirilerek sadeleştirilen mevcut yapı ve düzenlemelerin yanı sıra GİP için borsamız ve SPK tarafından oluşturulan alternatif yapı ve düzenlemeler ile finansman ihtiyaçlarının hisse senedi arzı yolu ile karşılanabilmesi kolaylaştırılmış ve KOBİ'ler için uzun vadeli ve düşük maliyetli finansman kaynağının hisse senedi ihracı ile elde edilebilmesinin yolu açılmıştır.''