Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

Başta işçi ve işveren uyuşmazlıkları olmak üzere küçük alacaklardan tüketici alacaklarına, patent hukukundan, kiralar ve tazminatlara kadar birçok konuda sorun arabuluculuk sistemi ile çözümlenebilecek.

Hukuki uyuşmazlıklarda bağımsız ve tarafsız üçünü kişi aracılığıyla tarafların kendi kararlarını kendisinin vermesini sağlayan dostane bir çözüm olarak tanımlanan arabuluculuk hizmeti MTSO’da arabulucular tarafından verilebilecek.

Türkiye’nin ilk arabuluculuk merkezi Haziran 2015’te Mersin’de açıldı. Arabuluculuk uygulamasında pilot il olarak gösterilen Mersin’de, Ticaret ve Sanayi Odası da önemli rol üstlendi.

Konunun taraflarını bilgilendirmek adına MTSO Toplantı Salonu’nda Ticari Uyuşmazlıklarda Arabuluculuk ve İş Alemine Faydaları toplantısı düzenlendi.

Toplantının açılış konuşmasını yapan MTSO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Nuh Yükselgüngör, arabuluculuğun gelişmiş ülkelerde yaygın kullanılan bir sistem olduğuna değindi.

İş dünyası olarak bu uygulamayı önemsediklerini kaydeden Yükselgüngör, bu sistemin neler getirdiğinin iyi anlaşılması amacıyla böyle bir toplantı düzenlendiğini söyledi.

Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü Arabuluculuk Daire Başkanı Hakan Öztatar katılımcılara Zorunlu Arabuluculuk sistemi hakkında bilgi verdi.

Türkiye’de bu sistemin üç yıl önce kurulduğunu bildiren Öztatar, fiili uygulamaların ise son 7-8 aydır başladığını anlattı.

Bu sistemin uyuşmazlığa düşen tarafların yalnızca mahkeme karşısına gitme zorunluluğundan çıkarılıp, sorununu bir arabulucu huzurunda çözebilme imkanı tanıdığını vurgulayan Öztatar, “Henüz çok yeni bir sistem olmasına rağmen ülkemizde arabuluculuk eğitimi alan kişi sayısı 6 bin 500’ü aştı. 1700’e yakın uyuşmazlık bu yöntemle çözüldü ve başarı oranımız yüzde 98. Şu anda dünyada bu sisteme geçen en son ülke olmamıza rağmen en yüksek başarı oranına biz sahibiz. Dünyada en büyük başarı yüzde 70’ler seviyesinde” dedi.

Adalet Bakanlığı tarafından bir taslak hazırlandığını önceliğin ise en sıkıntılı alan olarak belirledikleri işçi ve işveren uyuşmazlıklarına verildiğini anlatan Öztatar, sonrasında küçük alacaklar, tüketici alacakları ve sonra ticari davalara yöneleceklerini açıkladı.

Devam eden davalarda da arabuluculuğa gidilebileceğini bildiren Hakan Öztatar, yapılan tüm sözleşmelerde artık önce arabuluculuk sisteminin kullanılabileceği, çözülmemesi halinde tahkime,  son olarak davaya gidileceğinin yazılabileceğini anlattı.

Arabulucuların isimlerinin dahi şimdiden belirlenip sözleşmede belirtilebileceğini kaydeden Öztatar, görüşmelere şirket sahiplerinin bizzat katılması yerine avukatını ya da bir şirket temsilcisini yönlendirebileceğini bildirdi.

Mahkemelerde verilen kararlarda barışçıl sonuçların çıkmadığını, husumetlerin sona ermediğini vurgulayan Öztatar, kan davalarına giden yolların açılabildiğini, ceza davalarının altında yatan sebepleri bu yöntemin doğurabildiğini anlattı.

Arabuluculuk sisteminde ise tarafların kendi sorunlarını arabuluculu yardımı ile kendisinin çözebildiği modern bir sistem olduğunu kaydeden Öztatar, büyük ölçüde barışçıl sonuçların doğduğunu vurguladı.

Öztatar, Arabuluculuk sistemi ile ilgili şu bilgileri verdi: “Arabulucu, tarafları uyuşmazlıklarını çözmek için bir araya getiren, iletişim kurmalarını ve birbirlerini anlamlarını sağlayan, çözümü kendilerinin üretmesini sağlayan, her iki taraf da olaylara kendi perspektifinden bakarken uzmanlık eğitimi almış tarafsız ve bağımsız kişidir.

Arabulucu olabilme şartları; TC vatandaşı olmaları, meslekte en az 5 yıllık kıdeme sahip hukuk fakültesi mezunları, tam ehliyete sahip olması, kasten işlenmiş bir suçtan mahkum olmaması gerekiyor”.

Arabuluculuk eğitimi alan kişilere müzakere yöntemleri, toplantı yönetimi, öfke kontrolü, iletişim yöntemleri gibi eğitimler verildiğini anlatan Hakan Öztatar, ardından yapılan sınavlarda 75 puan ve üzeri not alınması zorunluluğu bulunduğunu ve ardından sınavı geçen kişilerin Adalet Bakanlığı sistemine kayıt ettirildiğini söyledi.

-Arabuluculuk sisteminin avantajları nelerdir?

1 – İradi bir yapı. İstenilen anda arabuluculuk sistemi bırakılarak, tahkime gidilebiliyor veya dava açılabiliyor. Sonuç hazırlandığında tarafların her ikisi de sonuçtan vazgeçerse sonuç düşüyor ancak taraflardan yalnızca bir tanesi vazgeçerse mahkemeden icra edilebilir şerhi alınıyor. Artık bir mahkeme hükmü yerine geçecek alınan karar ile ilanların icra suretiyle hızla alacağa ulaşılabiliyor.

2 – Sonuca ulaşmak çok daha hızlı olabiliyor. Mahkemelerde 2-3 yılda sonuçlanabilecek davalar 2 saatte sonuçlanabiliyor. İngiltere’de 10 bin uyuşmazlık bir günde çözümlenebilmiş.

3 – Taraflar iki saate kadarki görüşmelerde herhangi bir ödeme yapmıyor

4 – Emsal oluşturmasının önüne geçilebiliyor. Örneğin bir işveren bir işçisi için uyguladığı bir yöntemi başka bir işçi için oluşturmak zorunda kalmayabiliyor.

5 – İşveren bu yöntemle kendi kararını kendisi veriyor ve sürpriz bir kararla karşılaşmıyor.

6 – Süreç oldukça esnek. Delil toplama, tanık dinleme gibi işlemler uygulanmıyor.

7 – Geçmişi yargılamayan, geleceği yeniden kurgulayan bir sistem. Yeni fırsatlar oluşturuyor.

8 – Tarafların ilişkisinin devamlılığını sağlıyor.