Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

Konya Sanayi Odası’nda yapılan toplantının açılışında konuşan Konya Sanayi Odası Başkanı, TOBB Yönetim Kurulu Üyesi Memiş Kütükcü, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği verilerine göre 2011 yılının mart ayından bu yana Suriye’deki iç savaş nedeniyle,  4 milyona yakın Suriyelinin ülkesini terk etmek zorunda kaldığını söyledi.

Türkiye’de 2,5 milyonun üzerinde, Konya’da da 70 bin civarında Suriyeli bulunduğunu belirten Kütükcü, Suriyelilerin bir kısmının kamplarda yaşamasına rağmen önemli bir kısmının da kamp dışında ve güncel ekonomik hayata uyum göstermeye başladığını aktardı. Kütükcü, “2016 Ocak ayında çıkan yasa öncesinde tüm Suriyeliler diğer yabancılar gibi uzun süren prosedürler çerçevesinde istihdam edilebiliyordu. Yasa çerçevesinde geçici koruma kapsamına alınan Suriyeliler, gerekli izinlerin alınması koşuluyla artık çok daha kolay şekilde istihdam edilebiliyor. Tabi bu yabancı çalışanlar da Türk İş Kanuna bağlı olarak diğer Türk vatandaşların bağlı olduğu kurallara uygun olarak çalışmak durumundalar. Bugün de bu çalışma koşulları, kayıt dışılık ve gerçekleştirilen yasal düzenlemelerin getirdiği yenilikler hakkında bakanlığımızca bilgilendirme yapılacaktır” şeklinde konuştu.

Suriyeliler kayıtlı oldukları illerde çalıştırılabilirler

Programa katılan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürü Sadettin Akyıl da, Suriyelilerin hangi durumlarda çalıştırılabileceği ve çalışma izni alınabilmesi için hangi yolların izlenmesi gerektiği konusunda bilgi verdi. Suriyeli göçmenlerin çalıştırılabilmesinin kanun çerçevesinde belirlendiğine işaret eden Akyıl, “2016 Ocak ayında Geçici koruma kapsamındaki Suriyelilerin çalıştırılmasına yönelik yönetmelik tamamlandı. Çalışma izni olmadan hiçbir yabancı çalıştırılamaz. Suriyelilerin çalıştırılabilmesi için öncelikle kayıtlarının olması lazım. Kayıt olanların geçici koruma kimlik belgesi bulunması gerekiyor. Bu kişiler, sadece ikamet izni olan illerde çalıştırılabilirler. Geçici koruma kayıt tarihinden 6 ay sonra çalışma iznine başvuruda bulunabilirler. Mesleki yeterlilik gerektiren hizmetlerde ilgili bakanlıktan ön izin belgesi alınmış olması gerekiyor. Geçici koruma sağlanan yabancılara asgari ücretin altında ücret ödenemez. Çalıştırılmak istenen yabancı sayısı, iş yerinde çalışan Türk vatandaşı sayısının yüzde onunu geçemez. Eğer işveren çalıştıracağı işte Türk vatandaşı bulamadığını belgeleyerek beyan ederse, istihdam kotası uygulanmayacaktır” dedi.

Yabancı çalıştırmak isteyenlerin e-devlet sistemi üzerinden başvurularını gerçekleştirebileceklerini aktaran Akyıl, Suriyelilerin 99 ile başlayan numaralarının da sisteme girilerek, buradan yabancı kişi hakkında bilgi sahibi olunabildiğini ve bu aşamaların sonunda işlemin tamamlandığının altını çizdi. Başvurunun 10 dakikada tamamlanabildiğini belirten Akyıl, yabancıların da çalışma esaslarında Türk vatandaşları ile aynı haklara sahip olduğunu sözlerine ekledi.

İşveren sorunları tartışıldı

Konya Sanayi Odası Yönetim Kurulu Üyesi Hüsamettin Sönmez ise, KSO tarafından yabancıların çalıştırılması hususunda yapılan araştırma sonuçlarını paylaştı. Başvuru sürecinin yavaş ilerlediğini belirten Sönmez, çalışma belgesi alımında yabancı ikamet harcının aynı ilin vergi dairesine yatırılması gerektiğini söyleyerek, bu işlemin yapılmadığı takdirde sistemin kişinin çalışma belgesini onaylamadığını ifade etti.

E-devlet başvurusunda herhangi bir yanlış evrak yüklendiği zaman belgede değişiklik yapılamadığını aktaran Sönmez, oluşan sorunların bazılarını şöyle sıraladı: “İş yeri değişmediği süreci çalışma izin sürelerinin iki yıl da bir düzenlenmesi daha iyi olur. E-devlet üzerinden çalışma izin başvurusu yapılırken, iş yerinde yapacağı görev tanımı, uygulamada zorluk çıkarabiliyor. İlgili alana SGK meslek kodlarının yazılması daha uygun olacaktır. Müracaatın neticelenme süresi 1,5-2 ay sürebilmektedir. Bu iki aylık sürede yabancı uyruklu eleman resmi olarak çalıştırılamıyor. Yabancıların bir kısmı okuma yazma bilmiyor. Bu nedenle bu kişilere mesleki yeterlilik belgesi verilememektedir. Bu yabancılar için istisna yapılamaz mı? Yabancıların niteliklerinin tespiti noktasında, yabancıların yetenekleri il bazında kayıt altına alınarak, işverenlerin bu niteliklere uygun olarak kişiye ulaşması sağlanabilir. Kurumla, işveren iletişim noktasında sıkıntı yaşayabiliyor. Kurumun verdiği telefonları açan kimse olmuyor yönünde şikâyetler bildiriliyor.”