Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

Konferansın açılışında Mete’nin yarı sıra; TOBB Başkan Özel Müşaviri Bahri Can Çalıcıoğlu,  Hindistan Büyükelçisi Sanjay Bhattacaryya, Pakistan Büyükelçisi Muhammad S. S. Qazi ve Afganistan Ticaret Ataşesi Abdul Qayoom Bassam birer konuşma yaptı.

TOBB Genel İdare Kurulu Üyesi Halim Mete konuşmasında Mart 2017 tarihinde Tahran’da gerçekleştirilen EİT TSO 16. Genel Kurulu’nda, EİT TSO Sekretaryası’nın 2018-2021 yıllarında TOBB tarafından yürütülmesinin kararlaştırıldığını hatırlatarak, enerji konusunun bölge açısından önemine değindi.

Türkmenistan’ın Türkiye açısından dostluğun, kardeşliğin ve yarenliğin çok eskilere dayandığı bir ülke olduğuna vurgu yapan Mete, “Çok şükür Türkiye-Türkmenistan ilişkilerinde adeta altın çağı yaşıyoruz.

Bu ilişkileri daha da geliştirme, somut sonuçlar elde etme noktasında karşılıklı olarak hem fikiriz. 

Kazan-kazan formülüme dayanan, bu yapıcı bakış açısı sebebiyle başta Türkmenistan Dışişleri Bakanlığı olmak üzere, Türkmenistan iş dünyası temsilcilerine teşekkür ediyorum” diye konuştu.

-Dünyanın en avantajlı bölgesi

Dünya petrol rezervlerinin %15’i, doğalgaz rezervlerinin ise % 24’ünün ECO bölgesinde bulunduğuna dikkat çeken TOBB Genel İdare Kurulu Üyesi Halim Mete, Asya ile Avrupa arasındaki bütün enerji koridorları ve bütün ticaret koridorlarının bu coğrafyadan geçtiğini söyledi. Halim Mete şöyle konuştu: “Dünya nüfusunun tam yarısı, yani 3,5 milyar insan ECO bölgesinin doğrudan sınır komşusu olduğu ülkelerde yaşıyor. Mal satabileceğimiz 3,5 milyar insan hemen yanı başımızda hazır duruyor.

Dünyada bu kadar avantajlı başka bir coğrafya yok. Tarih boyunca dünyanın en zengin coğrafyası ECO bölgesiydi. Çünkü bu topraklarda ticaret vardı. Bu coğrafya dünya ticaretinin yarıdan fazlasına hükmediyordu. Bugün, birbirimizle yaptığımız ticaret, toplam ticaretimizin sadece yüzde 8,7’nin biraz üzerinde. Maalesef bu bölgenin potansiyelini yeterince kullanamıyoruz. Bu bölgeyi hem bölgedeki ülkeler arası ticarete hem de bölgeyi dünya ile ticarete açmak zorundayız. Başka şansımız yok. Zengin olmanın yolu ticaretten geçiyor. Ticaret demek zenginlik demek. Bu devirde alacaksın, satacaksın. Ülkeni olabildiğince dünyaya açacaksın. Zengin olmanın yolu budur. Coğrafya olarak kendimizi hem dış dünyaya, hem de birbirimize kapatmışız. Açmamakta da direniyoruz. Zira yıllardır bunu dile getiriyoruz. Kazanmak istiyorsak çok hızlı hareket etmek zorundayız.”

-ECOTA vurgusu

Yıllardır en çok önem verdikleri konunun ECOTA olduğundan söz eden Mete, “Ticari İşbirliği Çerçeve Anlaşması’nın bir maddesine göre, anlaşmaya taraf ülkeler, makul bir süre içerisinde, tarife-dışı engellerin aşamalı olarak kaldırılmasını ve tarifelerin giderek azaltılmasını öngören EİT Ticaret Anlaşması’na katılmayı kabul etmişlerdir. Bunun üzerine, Tarife ve Tarife Dışı Engeller Yüksek Düzeyli Uzmanlar Grubu bünyesinde Taslak ECOTA Anlaşması Metni hazırlanmış ve 17 Temmuz 2003 tarihinde Pakistan’in başkenti İslamabad’da gerçekleştirilen 2. Dış Ticaret Bakanları Toplantısında ülkemiz, Afganistan, İran, Pakistan ve Tacikistan tarafından imzalanmıştır. Ancak ECOTA’yı bir türlü hayata geçiremedik. Tüm üyelerin ECOTA’ya taraf olmasını bile sağlayamıyoruz. Yıllardır hepimiz bu anlaşmaların önemini konuşuyoruz anlatıyoruz. Ama bir türlü yol alamıyoruz. Bu konuda artık harekete geçmeliyiz. Belli ki bu konuda bilgi veya irade eksikliğimiz var.  Şunu unutmayalım, korumacı politikalar zenginliği artırmaz, tam tersine azaltır. Bölgemiz için bu çok önemli” dedi.

Bölgenin diğer bir zenginliğinin ise enerji olduğunu ifade eden Halim Mete, Türkmenistan ile ilgili de değerlendirmelerde bulundu. Mete şunları söyledi: “ TOBB olarak biz Türkmenistanlı kardeşlerimizle ECO Ticaret-Sanayi Odasında,  Türk Odasında, Türk Keneşinde, İslam Ticaret-Sanayi Odası’nda birlikte çalışıyoruz. Türkiye ile ana ata vatan Türkmenistan arasında, köklü tarihi ve beşeri bağlarımızdan güç alan, çok müstesna ilişkiler bulunmaktadır. Köklerimiz ortak, ilişkilerimizin temeli güçlüdür. Karşılıklı, saygı, sevgi ve güven içindeki iki kardeş, nasıl birbiriyle dayanışma içinde olursa, Türkiye ile Türkmenistan da böyle bir dayanışma içindedir. Türkiye’nin başarısı Türkmenistan’ın, Türkmenistan’ın başarısı Türkiye’nin başarısıdır. Türkmenistan’ın millî şairi büyük mütefekkir Mahtumkulu’nun şu güzel dizeleri, milletimizin ancak birlik ve beraberlik içinde hareket ederse güçlü kalacağına işaret ediyor: Gönüller, yürekler bir olup başlar, Ordu çıksa, erir topraklar taşlar, Bir sofrada hazır kılınsa aşlar, İkbali yükselir yüce Türkmen’in.”

-Diğer konuşmacılar

Hindistan Büyükelçisi Sanjay Bhattacaryya konuşmasında Hindistan’ın EİT ülkesi olmamasına rağmen bölgedeki başta TAPİ olmak üzere enerji projelerine büyük önem verdiğini aktardı. Hindistan’ın çok önemli değişimler ve gelişimler kaydettiğini belirten Büyükelçi, 1,25 milyar nüfuslu ülkelerinin çok olgun bir ekonomiye sahip olduğunu anlattı.

Bhattacaryya, dünyada en hızlı büyüyen ekonomiye sahip olduklarının altını çizerken, “Biz iş yapmayı, para kazanmayı ve dostluklar kurmayı seviyoruz. İnovasyona inanıyoruz. Hükümetimiz üretime odaklandı” ifadesini kullandı.

Pakistan Büyükelçisi Muhammad S. S. Qazi ise 207 milyon nüfusa sahip ülkelerinin ihtiyaç ve taleplerinin giderek attığına işaret etti ve enerji konusuna verdikleri önemi belirtti. Büyükelçi Qazi, Orta Asya’da enerji konusunda çok büyük bir potansiyel bulunduğuna değinerek, enerji açığı bulunan ülkeleri için bu projelerin değerli olduğundan söz etti.

Afganistan Ticaret Ataşesi Abdul Qayoom Bassam da sunumunda, Afganistan’ın bir geçiş ülkesi olduğuna değinerek, başta TAPI projesi olmak üzere bölgedeki enerji projeleri hakkında detaylı bilgiler verdi.

EİT Ticaret ve Kalkınma Bankası Başkan Yardımcısı Burhanettin Aktaş, bankalarının çalışmaları hakkında katılımcıları bilgilendirdi. Aktaş, birçok projeye kredi desteği sunduklarının altını çizerek, kredilerinin yüzde 60’ının ticaretin artırılması noktasında verildiğini dile getirdi. TOBB Başkan Özel Müşaviri Bahri Can Çalıcıoğlu ise EİT’in tarihine ve çalışmalarına ilişkin değerlendirmelerini anlattı.