147 / 255
129
EKONOMİK RAPOR - 2015
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği •
www.tobb.org.trYıl içinde uygulamalar 2015 yılı kur politikasında açıklanan çerçevede yürütülmüş
ve döviz kurlarında aşırı oynaklık ortaya çıktığında TCMB gerekli gördüğü günlerde
yaptığı döviz satım ihalelerini sürdürmüştür. 2015 yılında TCMB tarafından döviz
satım ihaleleri ile 12.366 milyon dolarlık ve enerji ithalatçısı KİT’lere döviz satışı
ile 10.505 milyon dolarlık olmak üzere toplam 22.871 milyon dolarlık döviz satımı
yapılmıştır (Tablo 94).
Tablo 94. TCMB Tarafından Yapılan Döviz Alım-Satım Tutarları
(Milyon Dolar)
Yıllar
İhracat
Reeskont
Kredileri
Döviz
Alım
İhaleleri
Döviz
Satım
İhaleleri
Döviz Alım
Müdahaleleri
Döviz Satım
Müdahaleleri
Enerji
İthalatçısı
KİT'lere
Döviz Satışı
Toplam
Net Döviz
Alımları
2013
12.664
0 17.610
0
0
0
-4.946
2014
12.999
0 10.439
0
3.151
1.321
-1.912
2015
15.182
0 12.366
0
0
10.505
-7.689
Kaynak: TCMB.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu’nun 45’inci maddesi gereğince döviz
üzerinden düzenlenen senetlerin reeskonta kabulü suretiyle Türkiye İhracat Kredi
Bankası A.Ş ve ticari bankalar aracılığıyla ihracatçılara 240 güne kadar vadeli
ve TL olarak kullandırılan ihracat reeskont kredileri, vade sonunda döviz olarak
geri ödenmesi nedeniyle TCMB döviz rezervlerine katkı sağlayan araçlardan biri
durumundadır. İhracat reeskont kredilerinin katkısı gözönünde bulundurularak
20 Ekim 2014 tarihinde 15 milyar dolar olarak belirlenen kredi limitleri Merkez
Bankası tarafından 23 Ocak 2015 tarihinde 17 milyara yükseltilmiştir. Yıl sonunda
ihracat reeskont kredileri döviz rezervlerine toplam 15.182 milyon dolar tutarında
katkıda bulunmuştur.
Rezerv opsiyonu mekanizması da döviz rezervlerini ve döviz likiditesini etkileyen
önem araçlardan birisidir. TCMB 2015 yılında bu mekanizmanın otomatik
dengeleyici özelliğini güçlendirmek ve yabancı para cinsinden yükümlülüklere
uygulanan zorunlu karşılık oranlarındaki değişiklikler sonucunda ihtiyaç
duyulan döviz likiditesini karşılamak amacıyla rezerv opsiyonu dilimlerinde ve
katsayılarında teknik ayarlamalar yaptığını açıklamıştır. 13 Şubat ve 27 Şubat
2015 tarihlerinde yaptığı düzenlemelerle rezerv opsiyonu dilimleri ve katsayılarını
yeniden düzenlemiştir.
2015 yılında Türk Lirası küresel konjonktürdeki ve yurtiçindeki siyasi gelişmelerin
etkisiyle yabancı ülke paraları karşısında değer kaybına uğramıştır. Yıl sonunda
yıllık ortalama değerlere göre nominal olarak Türk Lirası karşısında Amerikan