150 / 260
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği • www.
tobb.org.tr73. GENEL KURUL
130
Aralık ayında da döviz kuru hereketlerinin ve petrol fiyatlarındaki yükselişin enflasyon
görünümü için yukarı yönlü risk oluşturmaya devam ettiği değerlendirmesinde bulunarak,
döviz likiditesini dengeleyici, finansal istikrarı destekleyici duruşunu korumuştur.
2016 yılında TCMB tarafından döviz satım ihaleleri ile 3.400 milyon dolarlık ve enerji
ithalatçısı KİT’lere döviz satışı ile 5.084 milyon dolarlık olmak üzere toplam 8.484 milyon
dolarlık döviz satımı yapılmıştır. (Tablo 94).
Tablo 94. TCMB Tarafından Yapılan Döviz Alım-Satım Tutarları
(Milyon Dolar)
Yıllar
İhracat
Reeskont
Kredileri
Döviz Alım
İhaleleri
Döviz Satım
İhaleleri
Döviz Alım
Müdahaleleri
Döviz Satım
Müdahaleleri
Enerji
İthalatçısı
KİT’lere
Döviz Satışı
Toplam
Net Döviz
Alımları
2014
12.999
0
9.879
0
3.151
1.321
-1.352
2015
15.182
0
12.366
0
0
10.505
-7.689
2016
15.022
0
3.400
0
0
5.084
6.538
Kaynak: TCMB.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu’nun 45’inci maddesi gereğince döviz
üzerinden düzenlenen senetlerin reeskonta kabulü suretiyle Türkiye İhracat Kredi Bankası
A.Ş ve ticari bankalar aracılığıyla ihracatçılar ve döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerde
bulunan firmalara TL olarak kullandırılan ihracat reeskont kredileri, vade sonunda döviz
olarak geri ödenmesi nedeniyle TCMB döviz rezervlerine katkı sağlayan araçlardan biri
durumundadır. İhracat reeskont kredilerinin katkısı gözönünde bulundurularak, Merkez
Bankası tarafından 23 Ocak 2015 tarihinde 17 milyar olarak belirlenen kredi limitleri 20
milyar dolara yükseltilmiştir. Yıl sonunda ihracat reeskont kredileri döviz rezervlerine toplam
15.022 milyon dolar tutarında katkıda bulunmuştur.
Döviz likiditesi araçları arasında yer alan TL karşılığı doğrudan döviz alım/satımı
yapılmasına ihtiyaç duyulmamış, ayrıca bankaların TCMB’den döviz deposu almak üzere
kullanabilecekleri 50 milyar Dolar seviyesindeki toplam limitleri kullanılmamıştır. Rezerv
opsiyonu mekanizması da döviz rezervlerini ve döviz likiditesini etkileyen önemli araçlardan
biri olmaya devam etmiştir
Döviz kurlarındaki gelişmelerde yurtdışı gelişmeler önemli oranda belirleyici olmaktadır.
Küresel ekonomide dalgalanmaların artmasıyla 2013 yılı ortalarından itibaren gelişmekte
olan para birimlerinde ve aynı paralelde Türk Lirasında değer kayıpları yaşanmıştır. TCMB
uygulamaya koyduğu para ve likidite programları ile bu değer kayıplarının olumsuz etkilerini
sınırlandırmaya çalışmıştır.