132 / 255
114
72. GENEL KURUL
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği •
www.tobb.org.trMerkezi yönetim bütçe gelirleri içinde en büyük paya sahip olan vergi gelirleri 2014
yılında % 8,1 artarken 2015 yılında tüketim talebindeki canlanmanın etkisiyle ivme
kazanmış ve%15,6 artış ile 407.475milyon TL seviyesine yükselmiştir. Böylece vergi
gelirleri 389.501 milyon TL olarak hedeflenen değerin 17.974 milyon TL üzerinde
gerçekleşmiştir. 2014 yılında vergi gelirlerinin toplam merkezi yönetim bütçesi içinde
% 82,9 olan payı 2015 yılında % 84,3’e yükselmiştir.
2015 yılında gelir vergisi tahsilatı artış hızı, gelir vergisi tevkifatı, beyana dayanan
gelir vergisi ve basit usulde gelir vergisindeki artışların etkisi ile bir miktar
yükselerek % 16,0 olmuştur. Kamu kesimi ücretleri ile asgari ücret artış oranları
ve faiz oranlarının bütçe hedeflerinden yüksek seviyelerde gerçekleşmesi bu artışı
desteklemiştir. Gelir vergisi altındaki basit usulde alınan gelir vergisinin ve geçici
gelir vergisinin toplam merkezi yönetim bütçesi içindeki payları 2015 yılında da bir
önceki yıla göre değişmemiştir. Beyana dayanan gelir vergisinin ve gelir vergisi
tevkifatının toplam merkezi yönetim bütçesi geliri içindeki payları bir önceki yıla
göre artmıştır.
2014 yılında % 11,4 artan kurumlar vergisi tahsilatı 2015 yılında büyük ölçüde
kurumlar vergisi geçici kurumlar vergisindeki artışın düşük seyretmesiyle % 3,4 artış
göstermiştir. Beyana dayanan kurumlar vergisi tahsilatı ise % 28,2 azalmıştır.
Mülkiyet üzerinden alınan vergiler 2014 yılına göre % 14,2 artarak 9.384 milyon
TL olmuştur. Dahilde alınan mal ve hizmet vergileri artış hızı bir önceki yıla göre
ivme kazanarak % 17,6 olurken bu vergilerin, merkezi yönetim toplam bütçe gelirleri
içindeki payı % 33,4’ten % 34,6’ya yükselmiştir. 2014 yılında % 0,3 artan dahilde
alınan katma değer vergisi ve % 6,6 artan özel tüketim vergisi 2015 yılında sırasıyla
%21,8 artarak 46.424 milyon TL ve%16,3 artarak 105.902 milyon TL’ye yükselmiştir.
Dahilde alınan KDV tahsilatındaki artışta mobil iletişimde 4.5 G teknolojisi frekans
ihalesi kapsamında yapılan yaklaşık 2 milyar TL tutarındaki tahsilat etkili olurken,
ÖTV artışını 2015 yılı başında bazı mallara yönelik olarak getirilen ÖTV artışı
desteklemiştir.
Vergi gelirleri içinde gelir ve kazanç üzerinden alınan vergiler, mülkiyet üzerinden
alınan vergiler ve başka yerde sınıflandırılmayan diğer vergiler toplamından oluşan
dolaysız vergiler % 12,3’lük artışla 125.528 milyon TL’ye yükselirken, dahilde alınan
mal ve hizmet vergileri, uluslararası ticaret ve muamelelerden alınan vergiler, damga
vergisi ve harçlardan oluşan dolaylı vergiler % 17,2’lik artışla 278.947 milyon TL’ye
yükselmiştir. Toplam vergi gelirleri içinde dolaylı vergilerin payı % 68,5, dolaysız
vergilerin payı % 31,5 olmuştur.
Vergi dışı gelirler 2015 yılında % 4,2 artarak 75.912 milyon TL’ye yükselirken toplam
merkezi yönetim bütçe gelirleri içindeki payı % 15,7 olarak gerçekleşmiştir.