httptobb.org.trYayinMudurluguDocuments73-Genel-KurulEkonomiR

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği • www.

73. GENEL KURUL

116

Ağırlıklı olarak ücretler üzerinden yapılan kesintilerden oluşan gelir vergisi tahsilatı artış

hızı, % 12,6 olmuştur. Beyana dayanan gelir vergisi ve geçici gelir vergisi geçen yıla oranla

daha yüksek bir artış göstermiştir. Kamu kesimi ücretleri ile asgari ücrette yapılan artışlar,

bu artışı desteklemiştir.

Gelir vergisi altındaki beyana dayanan gelir vergisi, basit usulde

alınan gelir vergisi ve geçici gelir vergisinin toplam merkezi yönetim bütçesi içindeki payları

2016 yılında da bir önceki yıla göre değişmemiştir. Gelir vergisi tevkifatının toplam merkezi

yönetim bütçesi gelirleri içindeki payı ise % 16,6’dan % 16,2’ye gerilemiştir.

2015 yılında%3,4 artan kurumlar vergisi tahsilatı, 2016 yılında büyük ölçüde beyana dayanan

kurumlar vergisi tahsilatındaki yüksek oranlı artışın etkisiyle % 28,7 artış göstermiştir. Geçici

kurumlar vergisi % 21,9, kurumlar vergisi tevkifatı da % 10,6 artmıştır. Kurumlar vergisinin

merkezi yönetim bütçesi gelirleri içindeki payı % 7,8 olarak gerçekleşmiştir.

Mülkiyet üzerinden alınan vergiler, 2015 yılına göre % 13,0 artarak 10.605 milyon TL olmuştur.

Dahilde alınan mal ve hizmet vergileri artış hızını, 2016 yılında da % 14,5 ile sürdürmüştür.

Bu vergilerin, merkezi yönetim toplam bütçe gelirleri içindeki payı % 34,6’dan % 34,5’e

gerilemiştir. 2016 yılında dahilde alınan katma değer vergisi % 16,3 artarak 53.986 milyon TL,

özel tüketim vergisi 13,6 artarak 120.368 milyon TL’ye yükselmiştir. Fiyatlar genel düzeyindeki

artışın KDV matrahını artırmasının, vergi gelirlerinin yapılandırılmasından aktarılan tutarların

dahilde alınan KDV artışını desteklediği, yılın son çeyreğinde otomobil ve tütün ürünlerinde

ÖTV oranlarınının artırılmasının özel tüketim vergisi tahsilatı arttırdığı değerlendirilmektedir.

Vergi gelirleri içinde gelir ve kazanç üzerinden alınan vergiler, mülkiyet üzerinden alınan

vergiler ve başka yerde sınıflandırılmayan diğer vergiler toplamından oluşan dolaysız

vergiler % 12,3’lük artışla 128.530 milyon TL’ye yükselirken, dahilde alınan mal ve hizmet

vergileri, uluslararası ticaret ve muamelelerden alınan vergiler, damga vergisi ve harçlardan

oluşan dolaylı vergiler % 17,3’lük artışla 279.288 milyon TL’ye yükselmiştir. Toplam vergi

gelirleri içinde dolaylı vergilerin payı % 65,5, dolaysız vergilerin payı % 31,5 olmuştur.

2016 yılında merkezi yönetim bütçe gelirlerindeki artışı destekleyen en önemli kalem vergi

dışı gelirler olmuştur. Vergi dışı gelirler, 2016 yılında bir önceki yıla göre % 33,1 artarak

75.006 milyon TL’ye yükselirken, toplam merkezi yönetim bütçe gelirleri içindeki payı %

13,5’e yükselmiştir. Vergi dışı gelirlerdeki artışta bütçeye kaydedilen 11 milyar TL tutarındaki

özelleştirme geliri ile 9,3 milyar TL tutarındaki kâr transferi etkili olmuştur.

Özel bütçeli idarelerin gelirleri % 11,7 artarak 16.844 milyon TL’ye, düzenleyici ve denetleyici

kurumların gelirleri de % 11,8 artarak 3.923 milyon TL’ye yükselmiştir.

Toplam vergi gelirlerinin GSYH’ye oranı olarak tanımlanan vergi yükü, 2016 yılında 0,3

puanlık artış ile % 17,4’ten % 17,7’ye yükselmiştir (Tablo 82, Grafik 40).

TCMB, “Enflasyon Raporu”, 2017-1.