Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

2 MW güce sahip olan Su Türbini Tasarımı ve Testleri Merkezi’nin dünyadaki en büyük türbin test gücüne sahip olması hedefleniyor. Halen dünyada bilinen en büyük kapasite 1.6 MW düzeyinde.

Teknoloji Merkezi’nin temeli 12 Temmuz Perşembe günü atılacak. TOBB ETÜ Teknoloji Merkezi’nde laboratuarlar, stüdyo ve tasarım atölyeleri ile mühendislik alanında faaliyet gösteren enerji araştırma merkezleri bulunacak.

TOBB Başkanı ve TOBB ETÜ Mütevelli Heyeti Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu’nun konuya ilişkin değerlendirmeleri şöyle:

-Su türbini araştırma merkezi Türkiye için niçin gerekli?

“Türkiye'nin en zengin ve kullanımı en yüksek yenilenebilir enerji kaynağı olan hidroelektrik enerjisi, 2001 yılında çıkan bir yasa ile özel sektöre açıldı.  Bu yasa ile yüzlerce santral kurulmaya başlandı. Baraj mühendisliği konusunda ileri derecede bilgi sahibi olunmasına rağmen, enerji üretiminin dışa bağımlılığı azaltacağı için en önemli ayağı olan elektromekanik ekipmanın tasarım ve üretimi konusunda know-how Türkiye’de bulunmuyor. Bu konuda gerekli olan know-how’un oluşturulması ve bu santrallerin en önemli ekipmanı olan su türbinlerinin yerli olarak tasarımı, model imalatı ve testleri ilk kez TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi’nde kurulan Su Türbini Tasarımı ve Testleri Merkezi’nde yapılacak.”

-Projenin kapsamı ve maliyeti

“Test merkezinde yapılacak çalışmalar, bilgisayar yardımıyla tasarımları, model türbinlerin üretimini ve deneysel olarak testlerini kapsayacak. Kalkınma Bakanlığı’ndan (DPT) 3 yıl süre için, gerekli olan makine-teçhizatı satın almak üzere 10 milyon TL’lik bir hibe desteği alındı.  TOBB ise proje merkez binası inşaatı ve personel konusunda 10 milyon TL’lik bir katkı sağlayacak.  Türkiye Elektro Mekanik Sanayii Genel Müdürlüğü de (TEMSAN) projeyi destekliyor. Çünkü bu konuda bilgi birikimi ve bazı yetişmiş elemanları mevcut. Deney düzeneği kurulurken TEMSAN’dan destek alınması planlanıyor. Su Türbini Araştırma Merkezi’nde aktif olarak Doç. Dr. Selin Aradağ, Dr. Kutay Çelebioğlu ve Yrd. Doç. Dr. Özgür Ünver yönetiminde 13 yüksek lisans ve doktora öğrencisi ile 2 mühendis ve 4 teknisyen çalışacak. Test edilecek modeli imal edebilmek için, 5 eksenli CNC torna, dik işleme merkezi ve koordinat ölçüm cihazlarını da kapsayan bir İleri İmalat Laboratuvarı da yer alacak.”

-Farklı bir bina yapıyoruz

“Su Türbini Tasarımı ve Testleri Merkezi  için inşa edilecek bina da kendine has olacak. Test merkezi 12 metre yükseklik, 7 metre derinlikte… 650 metreküplük su deposu olacak. 600 metrekare taban alan üzerine oturacak. Böylece tasarlanıp üretilen su türbininin modeli buraya kurularak, su deposundan,  ilgili akarsuyun özelliklerine göre akıtılacak su ile test edilecek; sonuçları gözlenecek.”

-Cari açığın azalmasına 5 yılda 6 milyar dolar katkı

“Her yıl barajlarımızda kullanılan türbinlerin testleri için yurt dışındaki test merkezlerine verilen kaynak, Türkiye’de bu merkezde daha az fiyata testlerin yapılmasıyla, yurt içinde kalacaktır. Merkez hem tasarım hem de testler konusunda hizmet verecektir. Önümüzdeki 5 yıl içinde, lisansları alınıp kullanıma açılacak olan 1500 civarında hidroelekrik santral için 6 milyar doların yurt dışına çıkacağı öngörülüyor. Bu tutarın yurtdışına gitmesini engelleyeceğiz. Örnek olarak, Keban Barajı’nın 2009’da yenilenen su türbinlerinin sadece 1 hafta süren model testlerinin gerçekleşmesi için dışarıya 800 bin Euro ödenmiş.  TOBB ETÜ bünyesinde kurulan merkezde, su türbinlerinin hem tasarımı hem de model testleri gerçekleştirilebilecektir.”
 
-Dünyada en büyük türbin test merkezi olacak

“TOBB ETÜ’deki ‘Su Türbini Tasarımı ve Testleri Merkezi’nin,  2 MW güce sahip olan test düzeneği ile dünyadaki en büyük türbin test gücüne sahip olması hedefleniyor. Halen dünyada bilinen en büyük kapasite 1.6 MW düzeyinde… Bu merkez kurulduktan sonra sadece tasarım ve testte değil, su türbini üretiminde de dışa bağımlılığı azaltıcı etki yapması bekleniyor. Yerli firmaların su türbini üretecek güce ve yeteneğe sahip olmalarına rağmen, tasarım ve test Türkiye’de yapılamadığı için türbin üretimi alanına girmedikleri düşünülüyor. Üretim sürecine geçilmesi, bu konuyla ilgili yan sanayi olarak çalışabilecek KOBİ’leri de ortaya çıkarabilecek. Orta büyüklükteki bir baraj için 2-3 türbin kurulması gerekiyor ki, bunun tanesi 2 milyon euroya mal oluyor.”

-Su türbin test merkezi yurtdışı ile nasıl rekabet edecek

“Peki yurtdışındaki tasarım ve test merkezleri fiyat kırarak bizimle rekabet edemez mi? Etmesi beklenmiyor çünkü test edilen modeller, türbinin 1/10’u kadar oluyor ve taşıma masrafları işin içine gireceğinden TOBB ETÜ hep daha avantajlı olacak.  Testler halen Çin ve Avrupa’da yaptırılıyor. Taşıma masrafı, fiyatı hep artıracak diye düşünülüyor. TOBB ETÜ’deki ‘Su Türbini Tasarımı ve Testleri Merkezi’ vereceği hizmet için henüz bir fiyat belirlemiş değil ama masraflar dikkate alınarak, zarar da edilmeyecek ama yurt dışı kadar pahalı da olmayacak bir fiyat istenecek.”

-Teknoloji merkezinde başka neler olacak?

TOBB ETU Kurulduğu günden buyana uygulamalı eğitime çok büyük önem vermiş ve yılda 3 dönemli eğitim olmak üzere Ortak Eğitim uygulamasını tüm bölümlerinde zorunlu kılmıştır. Lisans eğitimi dahil bir çok dersin teorik kısmını ayrı bir ders, laboratuvar kısmını ayrı bir ders olarak organize etmiştir. Laboratuvar derslerinin teorik derslere oranı Mühendislik Fakültesi için %25 dolayındadır. Bu sebeple Üniversitemiz, kuruluşundan itibaren bir bölüme öğrenci almadan önce o bölümün eğitimi için gerekli olan laboratuvarları kurmayı benimsemiştir.

Temeli atılan Teknoloji Merkezi binamız da bünyemizde bulunan tüm laboratuvaları ve yeni kurulan laboratuvarlarımızı tek çatı altında toplamayı amaçlıyoruz. Buna göre Teknoloji Merkezi’mizde Makine Mühendisliği için toplam 2077 m2 alanda 15, Endüstri Mühendisliği için 557 m2'de 8, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü için 683 m2'de 10, Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü için 1728 m2'de 19, Biyomedikal Mühendisliği için 556 m2'de 7 ve Nano teknoloji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü için 1045m2'de 13 adet eğitim ve araştırma laboratuvarı bulunacaktır.  Toplamda 6646 m2 Mühendislik Bölümleri için laboratuvar alanında 71 adet laboratuvar kurulmuş olacaktır.

Teknoloji merkezinin kuruluş amacı, Üniversite'de üretilen katma değerin içine öğrencilerin tam ve aktif katılımını sağlayarak endüstriyel problemlere hızla cevap vermektir. Bu amaçla Eğitim ve Araştırma laboratuvarları tek bir çatı altında toplanmış ve kapıları Türk sanayisine sonuna kadar açılmış olacaktır.

Kurulması planlanan teknoloji merkezinde günümüzün en son teknoloji alanlarına hizmet verilmesi amaçlanıyor. Biyoteknoloji ve Nano teknoloji alanlarına önemli pay ayrılmıştır.  Doku mühendisliği,  Biyonanoteknoloji, nano malzemeler, ileri haberleşme teknikleri, Biyomekanik, Süper iletkenler ve veri madenciliği gibi konularda özel laboratuvar alanları düşünülüyor.”

​