Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

Forumda konuşan Türk Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği Başkanı ve TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, fırsat buldukça üye ülkeleri ziyaret ettiğini, hazırlanan vizyon belgelerinde, üretimi çeşitlendirmeyi ve özel sektörü öne çıkarmayı hedefleyen politika ve uygulamaları görmenin kendisini çok heyecanlandırdığını söyledi.

Doğal kaynaklara sahip olmanın, kalkınma için tek başına yeterli olmadığını vurgulayan Hisarcıklıoğlu, “Bizler de ekonomik yapımızı çeşitlendirmeli ve geliştirmeliyiz. Bunun için, sanayi ve ticarete yönelerek, girişimciliği güçlendirmeliyiz. Ülkelerimizi, halklarımızı, daha zengin kılmanın tek yolu budur” dedi.

Hisarcıklıoğlu, bu süreçte ilk olarak, aradaki ticaret hacmini artırmak ve engelleri kaldırmak gerektiğine dikkat çekerek, “Ticarette önemli konulardan biri gümrük geçişleri. Bizim coğrafyamızda, kara gümrük kapılarının önemi çok büyük. Ticaret Bakanlığımızın onayı ve destekleri sayesinde TOBB olarak, bunları yenileme ve işletme konusunda, büyük tecrübemiz ve başarımız var. Yaptığımız projeler, Birleşmiş Milletler tarafından da başarı hikâyesi olarak kabul edildi ve dünyaya örnek gösterildi.

Önem verdiğimiz bir diğer konu girişimcilik. Girişimciliği artırmak ve özel sektörü geliştirmek suretiyle, 2 alanda küresel bir başarıya imza attık. Turizmde de son 30 yılda, büyük ilerleme gösterdik. Dünyanın ilk 5 turizm destinasyonu arasına girdik. Yurtdışı müteahhitlik sektöründe, dünyada 2. sıraya yükseldik.

Türk Devletleri Teşkilatını oluşturan Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkiye ile gözlemci üyeler KKTC, Macaristan ve Türkmenistan; yaklaşık 1,3 trilyon dolarlık ekonomik büyüklüğe, 856 milyar dolarlık dış ticaret hacmine ve 174 milyonluk nüfusa sahiptir” şeklinde konuştu.

Sadece bu rakamların bile, bir araya gelindiğinde, nasıl büyük bir küresel güce dönüşebileceklerini gösterdiğini belirten Hisarcıklıoğlu, “Bu gücü harekete geçirmek için, önce aramızdaki iktisadi entegrasyonu güçlendirmeliyiz. İkili serbest ticaret veya tercihli ticaret anlaşmalarını tamamlamalıyız. Bizim bakanlarımızdan ricamız önümüzü açmaları. Türkiye olarak, biz bunu Azerbaycan ve Özbekistan ile gerçekleştirdik. Hizmetler ticareti ve yatırımlar alanında serbest ticaret anlaşması çalışmalarının tamamlanması gerekir. Dijital Ekonomi alanındaki Ortaklık Anlaşması çalışmaları müzakerelerinin de kısa sürede somut bir anlaşmayla sonuçlanmasını bekliyoruz. Biz de önce, ülkelerimiz arasındaki ticari engelleri kaldırmalı, birbirimizle ticareti artırmalıyız” dedi.

Hisarcıklıoğlu şöyle devam etti: “sonuç olarak, AB benzeri bir bütünleşme başarı hikâyesini, biz de yazmalıyız. Kadın ve genç girişimcileri yönlendirmeliyiz. Yatırımcıları ülkelerimize çekmek için, uluslararası standartta bir “Tahkim” imkânı sağlamalıyız. Biz Türkiye olarak, tahkim sistemini getirdikten sonra, yılda 1 milyar dolar olan FDI girişi, 10 milyar dolarları geçti. İşte bu vizyonla, sizlerle birlikte İstanbul’da, İslam İşbirliği Teşkilatı Tahkim Merkezini kurduk. Hep birlikte buradan yararlanmalıyız. Hazar Denizi gibi, çok önemli bir geçiş noktasını, daha aktif ve daha az maliyetli şekilde kullanmalıyız. Trans-Hazar Doğalgaz boru hattının inşasına bir an önce başlamamız gerekli. Azerbaycan ile Türkmenistan arasındaki işbirliğinden oldukça memnunuz. Rusya Ukrayna savaşı da göstermiştir ki, Türkmenistan-Azerbaycan doğalgaz boru hattı daha da önemli hale gelmiştir. Türk Devletler Teşkilatını ve Birliğimizi, bu hedefe ulaşmamızı sağlayacak, stratejik önemde adımlar olarak görüyorum. Böylece, aramızdaki dayanışma daha da artacak ve yeni işbirliği imkânları gelişecektir. İnanıyorum ki, el ele verirsek, hükümetlerimiz ve iş dünyası birlikte çalışırsa, yeni başarı hikâyelerini, Türk dünyası da yazacaktır”.

-Ticaret Bakanı Bolat

Ticaret Bakanı Ömer Bolat da Türk Devletleri Teşkilatı'nın (TDT) yeni konjonktürde ortaya koyduğu vizyon, proje ve faaliyetlerle artık önemli bir güç merkezi haline geldiğini söyledi.

Bolat, yaşadıkları bu tecrübelerin, küresel sorunlarla baş etmede iş birliklerinin önemini ortaya koyduğunu kaydederek, sözlerini şöyle sürdürdü: "Türk Devletleri Teşkilatı, bu konjonktürde ortaya koyduğu vizyon, projeler ve faaliyetlerle artık önemli bir güç merkezi haline gelmiştir. Üyelerinin kaynakları, güçleri ve vizyonları ile dünyadaki gıda ve enerji krizleri ile baş etmede, jeostratejik konumlarıyla dünyanın en önemli lojistik kanalları üzerinde bulunma noktasında artık Türk Devleti Teşkilatı kilit bir öneme sahiptir. Biz kardeş ülkeler bir arada ortaklık temelinde güç birliğimizi, iş birliğimizi, dayanışmamızı ve entegrasyonumuzu güçlendireceğiz ve artıracağız."

Ticaret Bakanı Bolat, TDT olarak, 170 milyonu aşan genç nüfus, 1,5 trilyon doları aşan milli gelir, 1,2 trilyona yaklaşan toplam ticaret hacmi ile dünya ekonomisinde önemli bir güce sahip olduklarının altını çizdi.

Teşkilatın gözlemci üyeler dahil toplam ihracatının 2022'de 537 milyar doları aştığını dile getiren Bolat, şu değerlendirmelerde bulundu: "Teşkilatımıza üye ülkelerin 2022 yılında kendi aralarındaki ihracat toplamı ise yaklaşık 33 milyar dolara yükselmiş olup üye ülkelerin dünyaya toplam ihracatlarının yüzde 6'sını oluşturmaktadır. Bölge ülkeleri arasındaki ticaretin gelişimini memnuniyetle karşılamakla beraber, kesinlikle yeterli görmediğimizi belirtmek istiyoruz. Bu rakamları daha yükseklere çıkarma noktasında bakan arkadaşlarımızla bu sabah konuştuk, tartıştık. Teşkilat üyeleri arasındaki ihracatın toplam ihracatlarından aldığı payı 2030 yılına kadar en az yüzde 10'a yükseltme konusunda önemli bir hedef belirledik."

- Diğer konuşmacılar

Türk Devletleri Teşkilatı Genel Sekreteri Büyükelçi Kubanychbek Omuraliev da ortak değerler ve kültürel bağlar sayesinde ülkeler arasındaki iş birliğini daha da ileriye taşıdıklarını aktararak, birlikte çalışmak ve iş birliği yapmak için fırsatları daha çok kovalamaları gerektiğini söyledi.

Türk devletlerinin artık önemli bir ekonomik blok oluşturduğunu ve gayri safi yurt içi hasıla büyüklüğünün 1,5 trilyon dolara ulaştığını dile getiren Omuraliev, TDT'nin dış ticaretinin yüzde 129 artışı yakaladığını, dünya ticaretinden aldığı payın yüzde 3 seviyesinde olduğunu ifade etti.

Omuraliev, Türk devletlerinin arasındaki iş birliğini artırmasının önemine işaret ederek, "Ticaretin önündeki engellerin kaldırılması ve gümrük işlemlerinin kolaylaştırması konusunda adımlar atılmalıdır. TDT bu konuda çalışmalar yapmaktadır. Serbest ticaret konusunda da adımlar atılıyor." ifadelerini kullandı.

Üye devletlerin petrol ve doğal gaz gibi yer altı zenginliklerinin dışında farklı alanlarda gelir kaynağı elde etmesinin öneminden bahseden Omuraliev, ülkeler arasında özellikle gümrük ve lojistik alanında ciddi potansiyel bulunduğunu söyledi.

Kırgızistan Ekonomi ve Ticaret Bakanı Daniiar Amangeldiev de bu iş forumlarının ülkeler arası ticaretin artırılması noktasında çok önemli olduğunu belirterek, bugün yeni ortak projeler hayata geçirmek için önemli bir fırsat yakaladıklarını vurguladı.

Amangeldiev, Kırgızistan'ın ülkeler arası ticaretin artırılması, özellikle transit ticaret noktasında verdiği sözlerin hepsini tuttuğunu kaydederek, ülkesinde yurt dışından gelen yatırımcılara yönelik sağlanan kolaylıklardan bahsetti.

KKTC Ekonomi ve Enerji Bakanı Olgun Amcaoğlu da Türk ülkelerinin ulaşmak istedikleri hedefleri ancak iş birliğiyle yakalayabileceklerini belirterek, "Bizlerin emekleriyle birlikte bu hedeflere en kısa zamanda ulaşılması dileğiyle." diye konuştu.

Macaristan Dışişleri ve Dış Ticaret Bakanı Peter Szijjarto ise son yıllarda Avrupa'da ekonomik ve güvenlik alanlarında yaşanan sorunlardan bahsederek, Rusya-Ukrayna savaşının ekonomiye etkilerini anlattı. Avrupa'da rekabetçiliğin eski gücünde olmadığını dile getiren Szijjarto, bu konuda yeni iş birliklerinin tesis edilmesi gerektiğini söyledi.

Szijjarto, "Uygar bir iş birliği istiyoruz doğu ve batı arasında. Bu nedenle TDT ile iş birliğimizi güçlendirmek istiyoruz. TDT'nin bizim için çok büyük önemi var. Burada önemli bir rol oynayabiliriz. Öte yandan Macaristan Türk Yatırım Fonu'na katılmaya hazır." dedi.