Türkiye ve Türkmenistan’ın ticaret ve yatırımda işbirliği imkânları TOBB’da konuşuldu

26.10.2023 / Ankara

Türkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhammedov, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nde (TOBB) Türk iş dünyası ile bir araya geldi. Türkiye-Türkmenistan İş Forumu, TOBB ve Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu işbirliğinde, Türkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhammedov, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ve Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır'ın katılımıyla, TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu’nun ev sahipliğinde gerçekleştirildi.

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu iş forumunda yaptığı konuşmada, Türkmen firmalarının da artık sanayi üretimi dahil büyük ölçeklerde Türkiye'ye yatırım yapmalarını istediklerini belirterek, "Bundan sonra da şirketlerimizin, Türkmenistanlı şirketlerle birlikte üçüncü ülkelerde de iş yapmalarını hedeflememiz gereklidir." dedi.

Hisarcıklıoğlu, TOBB İkiz Kuleler'deki forumda, Türkmenistan'ın geniş kapsamlı bir sanayileşme ve kalkınma hamlesi başlattığını söyledi.

Türkmenistan'ın, bu vizyona uygun kararlı adımlarla Orta Asya'da çekim merkezi haline geldiğini belirten Hisarcıklıoğlu, şöyle devam etti:

"Türk firmalarının Türkmenistan'da üstlendiği proje sayısı 2 bine yaklaştı. Bu projelerin değeri de 51 milyar dolar civarıdır. Türkmenistan, Türk özel sektörünün dünyada en fazla proje üstlendiği ülkelerin başında geliyor. Türk müteşebbislere duydukları güven ve itimattan dolayı Hörmetli President'e teşekkür ediyorum. Sizin destekleriniz sayesinde Türk müteahhitlik şirketleri dünya ölçeğinde ikinci sıraya yükseldi."

Heyetle gelen Türkmen firmalarının da artık sanayi üretimi dahil büyük ölçeklerde Türkiye'ye yatırım yapmalarını istediklerini dile getiren Hisarcıklıoğlu, "Bundan sonra da şirketlerimizin, Türkmenistanlı şirketlerle birlikte üçüncü ülkelerde de iş yapmalarını hedeflememiz gereklidir. Bunu yapan girişim gruplarımız var, sayılarını daha da artırmamız gerekli." diye konuştu.

Türkmenistan'ın, ulaştırma ve taşımacılık alanında da uluslararası bir merkez olma yolunda hızla ilerlediğine işaret eden Hisarcıklıoğlu, "Dün Hazar için 'bizi ayıran deniz' diyorduk. Sayenizde Hazar, bundan sonra 'bizi birleştiren deniz' olacak. Bu fırsatı ortak kazanca dönüştürmek de elimizde. Bunun için Türkmenistan'daki liman maliyetlerini de düşürdüğünüz için ayrıca teşekkür ederiz." dedi.

- "Bölgemizin ticaret üssü olmasını istiyoruz"

Hisarcıklıoğlu, Türkmenistan'ın sınırlarını yabancı sürücülere transit geçişe açmasının da çok olumlu bir gelişme olduğunu vurgulayarak, "Yine birlikte çalışarak tarihi İpek Yolu'nu geniş tren ağlarıyla, kara yolu ulaşım hatlarıyla, enerji koridorlarıyla yeniden canlandırmak, bölgemizin ticaret üssü olmasını istiyoruz." ifadesini kullandı.

Trans-Hazar Doğal Gaz Boru Hattı Projesi için de çok çalıştıklarını belirten Hisarcıklıoğlu, şunları kaydetti: "Bu konuda Türkiye özel sektörü olarak katkı vermeye hazırız. Bunları yaparsak, Çin-Avrupa hattındaki taşımalarda Orta Koridor'un, yani bizim coğrafyanın öne çıkmasını da sağlarız. Dünya büyük bir değişim içinde. Küresel ekonominin ağırlık noktası, artık batıdan doğuya kayıyor. Böyle bir ortamda Türkiye ile Türkmenistan'ın işbirliği bütün bölgenin kaderini değiştirecektir. Zira, Türkiye ve Türkmenistan, bu bölgenin lider aktörleridir. Birlikte Türk coğrafyasını huzurun ve refahın merkezi haline getirebiliriz. Türk dünyasına yeni ufuklar açabiliriz. Bugün burada tek milletin farklı iki devleti olduğumuzu bir kez daha teyit ettik."

-Türkmenistan Devlet Başkanı Berdimuhamedov

Türkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhamedov da konuşmasında, ulaştırma ve haberleşme sektörünün gelecek vadettiğine dikkati çekerek, bu alanda işbirliği sürecinin güçlendirilmesi ve uyumlu bir şekilde yürütülmesi için devletin ve özel şirketlerin katılımıyla ortak "ulaştırma ve lojistik merkezi"nin oluşturulmasının amaçlandığını kaydetti.

Tarım sektörünün ekonominin önemli alanlarından biri olduğuna işaret eden Berdimuhamedov, "Ana görevimiz ülkelerimizin gıda güvenliğini sağlamak ve bu yöndeki uluslararası çabalara katkı sağlamaktır" dedi. Berdimuhamedov, ülkesinde tarım sektörüne büyük miktarda yatırım yaptıklarının altını çizdi.

İklim değişikliğinin meydana getirdiği tehditleri vurgulayan Berdimuhamedov, su ikmal ve dağıtım sistemlerini modernleştirmeyi planladıklarını ve bu projede bölgesel ve uluslararası işbirliğine önem verdiklerini dile getirdi.

- Bilişim ve teknoloji alanında işbirliği çağrısı

Berdimuhamedov, Türkmenistan'da bulunan Karakum Kanalı'nın genişletilmesi ve yan kanallarının altyapısının yenilenmesiyle ilgili projeye değinerek, bu konuda da Türk şirketleriyle yakın temas içinde olduklarını aktardı.

Bilim ve teknolojinin öneminin artmakta olduğunu belirten Berdimuhamedov, teknoloji alanında işbirliğini geliştirmeyi önererek, "Bu çerçevede iki ülkenin bilişim ve haberleşme teknolojileri alanında ihtisaslaşmış şirketleri arasında işbirliğinin tesis edilmesinin gerekli olduğunu düşünüyorum. Türkmen tarafının bu yönde ortak faaliyetler yürütmeye hazır olduğunu belirtiyorum" dedi.

"Türkmen tarafı, Türkiye ile ticari ve ekonomik ilişkileri nitelik bakımından yeni düzeye çıkarmayı amaçlıyor" diyen Berdimuhamedov, iki taraf için de uygun olması durumunda teklifleri duymaya açık olduklarını söyledi.

Berdimuhamedov, işbirliği görüşmelerinin 6-8 Aralık'ta Türkmenistan'da organize edilecek Türk İhraç Ürünleri Sergisi çerçevesinde sürdürülebileceğini ifade ederek, bir sonraki Türkiye-Türkmenistan İş Forumu'nun Aşkabat'ta düzenlenmesini önerdi.

-Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz da Türkmenistan ve Türkiye ilişkilerinin liderler düzeyinde güçlü bir siyasi iradeyle desteklendiğini, tarihi derinliğe sahip olduğunu ve her açıdan zenginleştiğini söyledi.

Türkiye ve Türkmenistan arasında ilişkilerin en somut göstergelerinden birinin ticaret alanında olduğunu ifade eden Yılmaz, "Son yıllarda ticaretimiz çok şükür iyi bir artış trendi yakalamış durumda. 2022 yılında ülkeler arası ticaret 2 milyar doları aşmış durumda. 2023 yılının ilk dokuz ayında ulaştığımız ticaret hacmiyle şimdiden 2022 yılı rakamını geride bıraktık, 2,1 milyar dolarlık bir hacme geldi ticaretimiz. Yıl sonu itibarıyla da 3 milyar doları yakalayacağımıza inanıyoruz" diye konuştu.

İkili ticaret hacminde hedefin 5 milyar dolar olduğunu ve Türkiye-Türkmenistan iş dünyasının çabaları ve ortaklıklarıyla bu hedefe en kısa sürede ulaşılacağını dile getiren Yılmaz, şunları söyledi:

"Türkmenistan'da yine diğer çok önemli bir alan müteahhitlik sektörü. Baktığınız zaman 1077 proje ve 50 milyar doları aşan bir müteahhitlik taahhüt sektörü hacmini görüyoruz. Bu çok önemli bir rakam. Bu bedel dünyanın genelinde müteahhitlerimizin üstlendiği projelerin yüzde 11'ine tekabül ediyor ve Rusya Federasyonu'ndan sonra Türk müteahhitliğinin ikinci büyük pazarı Türkmenistan. Bu açıdan da gerçekten çok önemli bir mesafe almış durumdayız."

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, Türkmenistan'da 6-8 Aralık'ta Türk İhraç Ürünleri Fuarı'nın gerçekleşeceğini bildirerek, iş dünyasının fuara yoğun ilgi göstermesini beklediklerini belirtti.

-Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır ise Türkiye-Türkmenistan İş Forumunda yaptığı konuşmada Türkiye ve Türkmenistan devlet başkanlarının iki ülke ticaret hacmini 5 milyar dolara çıkarma hedefi doğrultusunda hareket ettiklerini belirterek, "Türkmen dostlarımızı Türkiye'ye daha fazla yatırım yapmaya, ülkemizin sunduğu fırsatlardan istifade etmeye davet ediyoruz." dedi.

Kacır, yaptığı konuşmada, karşılıklı saygı, işbirliği ve halkların ortak çıkarlarına hizmet anlayışıyla gelişen birlikteliğin yatırımlar ve ticarete yansımalarının daha güçlü olacağını söyledi.

Kacır, taraflar arasındaki ticaret hacminin 2022'de gerçekleşen 2,1 milyar dolar seviyesinden 5 milyar dolara en kısa sürede çıkmasını ve Türkmenistan'daki Türk yatırımlarının sayısının artmasını hedeflediklerini söyledi. Bakan Kacır, Türk firmaların Türkmenistan'da, birçok sanayi tesisi dahil olmak üzere, 1000'den fazla projede sorumluluk üstlendiğini ifade etti.

Türk firmaları ve yatırımcıların, Türkmenistan'ın önemli fırsatlar içeren büyüyen bir pazar olduğunun farkında olduğunu belirten Kacır, "1992'de imzalanan Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması'nın yenilenmesi, devlet başkanlarımızın 5 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefine ulaşabilmek için önemli bir adım olacak. Ortak tarihi, dili, dini ve kültürü paylaştığımız Türkmen dostlarımızı Türkiye'ye daha fazla yatırım yapmaya, ülkemizin sunduğu fırsatlardan istifade etmeye davet ediyoruz" dedi.