Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

 

Menşe ve Dolaşım Belgeleri Otomasyon Sistemi Nedir?

 

Menşe ve Dolaşım Belgeleri Otomasyon Sistemi (MEDOS), Ticaret Bakanlığı’nın koordinatörlüğünde Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği tarafından A.TR Dolaşım Belgeleri ve menşe ispat belgelerinin ihracatçı firmalar ve/veya temsil ettikleri firmalar adına gümrük müşavirleri tarafından elektronik ortamda düzenlenmesi, onaylanması ve ilgili gümrük idareleri tarafından vize edilmesini sağlayan bir otomasyon projesidir.

 

Bu kapsamda, 14 Mayıs 2018 tarihi itibariyle A.TR Dolaşım Belgeleri, 9 Temmuz 2018’den itibaren EUR.1/EUR.MED Dolaşım Belgeleri ve 17 Eylül 2018 tarihi itibariyle de Malezya Menşe Belgesi, İran Menşe İspat Belgesi ve D-8 Menşe İspat Belgesi MEDOS üzerinden düzenlenmeye başlanmıştır. Bu belgeler dışında kalan Menşe Şahadetnamesi ve Özel Menşe Şahadetnamesi (Form-A) ise 30 Ekim 2018 tarihinden itibaren gerek manuel gerekse elektronik olarak MEDOS üzerinden düzenlenmeye başlanmış olup, 8 Nisan 2020 tarihinde itibaren sadece MEDOS’tan düzenlenmeye başlanmıştır.

 

MEDOS’un hayata geçirilmesi ile birlikte A.TR Dolaşım Belgeleri ile menşe ispat belgelerinin Odalarımızdan satın alınmasının akabinde ihracatçılarımız tarafından ilgili belgeler elektronik ortamda doldurduktan ve tevsik edici belgeleri MEDOS’a yükledikten sonra onay işlemleri için yine elektronik ortamda Odaya gönderilmektedir. Odaların gerekli incelemeyi yapması ve belgeye onay vermesi halinde yine elektronik ortamda ilgili gümrük idaresi tarafından vize işlemleri tamamlanmaktadır.

 

MEDOS otomasyon projesi ihracatçı firmalara, Türk Gümrük idarelerine ve varış ülkesi gümrüklerine önemli kolaylıklar ve avantajlar sağlamaktadır. Bunlar aşağıda sunulmaktadır:

İhracatçı firmaların elde ettiği avantajlar:

 

1. Zaman Tasarrufu: Manuel ortamda yaklaşık 3 saat süren belge onay ve vize işlemleri MEDOS’un hayata geçirilmesi ile birlikte 1 dakikaya kadar düşmüştür.

 

2. İşgücü ve Ulaşım Maliyetlerinden Tasarruf: Sistemin hayata geçtiği 2018 yılında yapılan fizibilite projeksiyonlarında elektronik ortamda gerçekleştirilen onay/vize işlemleri sayesinde ihracatçı firmalar ulaşım/kurye maliyetinden tasarruf etmiştir.

 

Türk Gümrük İdareleri ve Onay Mercilerinin elde ettiği avantajlar:

 

1. Güncel bilgi ve istatistiki veriye ulaşabilme: Dolaşım ve menşe ispat belgelerinin onay mercileri ve gümrük otoriteleri MEDOS sayesinde belgelerle ilgili veri ve istatistiki bilgiye hızlıca ulaşabilmektedir. Bu sayede en güncel verilerle sağlıklı bir şekilde raporlama yapma imkânı da elde edilmiştir.

 

2. Elektronik ortamda verilerin tutulması ve arşivlenmesi: A.TR Dolaşım Belgeleri ve menşe ispat belgeleri ile ilgili tüm bilgiler elektronik ortamda güvenilir bir şekilde depolanabilmekte olup, fiziki arşiv maliyetleri de ortadan kalkmıştır.

 

3. Belgelerin izlenebilirliği: Geçmişe yönelik belgelerin satış, onay ve vize bilgileri elektronik ortamda kolayca takip edilebilmekte olup, resmi yazışmaya gerek kalmadan belgelerin geçmişi ile ilgili bilgilere yetkili personel tarafından kolaylıkla erişilebilmektedir.

 

4. Bilgi güvenliği: A.TR Dolaşım Belgeleri ve menşe ispat belgeleri hakkında MEDOS üzerinden gerçekleştirilen her işlem ihracatçı firmalar ve/veya temsil ettikleri firmalar adına gümrük müşavirleri tarafından elektronik imza kullanılmak sureti ile yapılabilmektedir.  MEDOS yazılımı, bilgi güvenliği ve verilerin her türlü gizlilik ve güvenlik ihtiyacını karşılayacak nitelikte teknik altyapıya sahip olarak tasarlanmıştır.

 

İthalatçı ülke gümrük idarelerinin elde ettiği avantajlar:

1. Belgelerin kontrol işlemlerinin kolaylaşması: İthalatçı ülke gümrük idareleri de MEDOS sayesinde kendilerine ibraz edilen dolaşım ve menşe ispat belgelerinin gerçekliğinin ve doğruluğunun ilgili belgeler üzerinde yer alan doğrulama linki ve kare kod ile kolaylıkla gerçekleştirilebilmektedir.

 

2. Sonradan kontrol işlemlerinde azalma: Bu uygulama ile ilgili ithalat gümrük idaresi yetkililerince elektronik olarak veri doğrulayabilmesi sayesinde sonradan kontrol işlemlerine duyulan ihtiyaç azalmıştır.

 

3. Elektronik mühür kullanımı: Belge üzerinde MEDOS sistemi ile birlikte kullanılmaya başlanan elektronik mühürler sayesinde daha önce belge onay işlemlerinde kullanılan ve belge üzerine manuel olarak tatbik edilen mühürlerin okunamamasından kaynaklı sorunların önüne geçilmiştir.

 

Özetle, proje kapsamında yıllık milyonlarca dolaşım ve menşe ispat belgesinin elektronik ortamda düzenlenmesine imkân sağlanarak ihracatçıların yetkili kurumları ve gümrük idarelerini fiziksel olarak ziyaret etmesine gerek kalmaksızın tüm süreçleri etkili ve hızlı bir şekilde tamamlayabilmesi mümkün kılınmıştır.